İzmir ve '397 yıl' - Altan Öymen

"İzmir Belediyesi kadrosuna karşı açılan davanın benzeri, tarihimizde yok. Bakalım, arkası nasıl gelecek?"

İzmir... Sadece ülkemizin değil, dünyanın da en güzel kentlerinden biri... Uluslararası değerlendirmelere göre de, dünyanın en hızlı gelişen dördüncü kenti.
O İzmir’in ülke gündemindeki yerini şimdi, bir özel yetkili mahkeme savcısının iddianamesi belirliyor. İddianameye göre, soruşturmada şu sonuca varılmış: Kentin ‘Büyükşehir Belediyesi’nin yöneticileri aynı zamanda bir ‘çıkar amaçlı suç örgütü’nün üyeleriymiş.
Açılan davanın sanığı 130 kişi. 30’u tutuklu.
Örgütün ‘şef’i diye nitelenen birinci sanığı, Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu. Hakkında istenen ceza 397 yıl...
Öteki sanıklar için istenen cezalar, hiyerarşideki yerlerine göre ‘azalıyor’. Genel Sekreter Perver Şenel için 261 yıl, üçüncü sanık Sait Ersu için 123 yıl... Sonuncu sanıkta ceza süresi 6 yıla kadar iniyor.
İddianame 324 sayfa... Hepsini okumak için bol vakit gerekiyor. Ben ancak birkaç bölümüne göz gezdirebildim. İlk gözüme çarpan konular arasında, belediyenin kültürel etkinliklerine çağrılan ses sanatçıları için ödenen ücretlerde haksızlık olduğu iddiası var. Tanesi 1.30 kuruştan sandviçlerin kimlere ikram edildiği sorusu var. Ayrıca, belediyeyle ilgili kuruluşların açtığı ihalelere katılanların kendi aralarında yaptıkları telefon konuşmalarının kayıtları var.
Tabii, bunların ayrıntıları üzerinde görüş sahibi olmak ayrı bir iş. Zaten bugün onlar üzerinde duracak değilim. Ama bu konunun nasıl olup da, ‘özel yetkili’ savcıların konusu haline gelebildiğini merak ediyorum, ona değineceğim.

***

‘Çıkar amaçlı suç örgütü’ denilince, bu, malum, ‘özel yetkili mahkeme’ savcılarının görev ve yetki alanına girebilen üç örgüt tipinden biri. O alana giren diğer iki tip örgüt şunlar:
Biri ‘uyuşturucu’ imalatı veya ticaretiyle uğraşan suç örgütleri...
Öteki, Ergenekon davaları, KCK davaları gibi, Ceza Kanunu’nun ‘devlete karşı işlenen suçlar’ bölümündeki suçlarla ilgili davalar...
Biz bu İzmir’dekinin konusu olan ‘çıkar amaçlı’lara bakalım. O tip örgütlerin varlığının kanıtlanması için üç unsur gerekli:
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 250’nci maddesinin (b) fıkrasındaki suç tarifi şöyle:
“Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar.”
Yani, üç unsurun bir arada olması gerekiyor bir suç iddiasının özel mahkemelerin alanına girebilmesi için:
a) Bir ‘örgüt’ kurulmuş olacak.
b) Örgütün ‘amacı’, ‘haksız ekonomik çıkar sağlamak’ olacak.
c) Örgüt, faaliyette bulunurken ‘cebir’ ve ‘tehdit’ uygulayacak.
Eğer bu üç unsur var olmazsa, suç iddialarının normal mahkemelerde görülmesi gerekiyor.

***

Peki var mı bu üç unsurun da belgeleri iddianamede?
Savcı ‘var’ diyor. Daha soruşturmanın başlangıcında o kanıya varmışlar. Mahkeme de savcının iddianamesini kabul etmiş.
İddianameyle suçlananların avukatları ise diyorlar ki:
“İddianamede ‘örgüt’ denilen şey, belediye örgütünden ibaret. Çünkü belediyenin ne kadar yöneticisi varsa sanık haline gelmiş.
‘Çıkar’ denilen şey söz konusuysa, bunun soruşturma sırasında sanıklara sorulmuş olması gerekir. Ayrıca mal beyanları da ortada, kontrol edilebilir.
Cebir ve tehdide gelince, onun nerede olduğunu anlayamadık.”
Ama avukatlar bunları anlayamasa da, suç iddiası, artık ‘özel yetkili savcı’nın konusu...
Tabii, bir konu ‘özel yetkili savcı’ eline geçince, onun kullandığı yetkiler, genel mahkeme savcılarına göre çok daha geniş... Adı üstünde ‘özel yetkili’... Her türlü aramada, taramada, gözaltına almada, elindeki bulguları yorumlamada kullandığı imkânlar, hem yasal olarak, hem fiilen çok daha fazla...
Karşısındaki şüphelilerin ve sanıkların ise, kendilerini savunma imkânları normal şüphelilere, sanıklara göre çok daha az. Üstelik azami tutukluluk süreleri, normal durumdaki sanıkların iki misli...
Davanın mahkeme aşamasında da durum ‘özel’ şartlar altında geçecek. Ve İzmir Belediyesi’nin 30’u tutuklu 130 sanığı, kimbilir, kaç aydaki kaç duruşma boyunca sanık sandalyesinde oturmaya devam edecek?
İddianamenin içeriğine ve sanıkların sorgularına, savunmalarına gelince... Bunun, sadece hukukçular tarafından değil, herkes tarafından dikkatle izlenmesinde fayda var. Ve tüm Türkiye medyası tarafından da...
Çünkü bir büyükşehir belediye başkanı ile yöneticilerinin, böyle bir ‘130 kişilik’ suç örgütü olmakla suçlanması ve bir ‘özel yetkili mahkeme’ önüne çıkarılması, ülkemizde ilk defa görülüyor.
(Konuya yeniden değineceğiz.)

Radikal

Son Güncelleme Tarihi: 25 Ocak 2012 09:11

Arkadaşına Gönder Yazdır

Bu yazıyı Facebook'ta paylaşabilirsiniz*:

0