SEÇÝMLER, GEÇÝMLER, ARA NAÐMELER…
16 Mayýs 2011 12:58 / 2735 kez okundu!
Seçim öncesi dönem herkes mühim kiþiden sayýlýyor, hýsým, elbet kendi partisinde. Kalpler umutla dolup taþýyor, dipten doruða þefkat, herkeslere þefaat. Kardeþiz anacým, ama bazýlarýmýz daha kardeþ ve hýsýmýz. En büyük bizimki baþka büyük yok! Partiliysen yanýmda kal, deðilsen kardeþim mateessüf al al al!
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Seçim sath-ý mailinde kimler yaþýyor? Fotoðrafçý, ajans, bayrakçý, taksici, düðüncü takýmý, davulcu-zurnacý, þenlik süsleyicileri. Siz bilmezsiniz, ben gördüm, sütçü beygiri kýr atýný sünnete gidiyor gibi donatýp, dönemin AP’sinin seçim çalýþmasýnda figüran þey (bu þey ney þimdi? Kiþi desek olmaz, canlý yahut hayvan desek, kýr ata ayýp, iþte öyle bir þey) olarak çalýþtýktan sonra, atýn da, davulcu Bayram’ýn da dilleri bi karýþ dýþarýda, yorgunluk atmak için davulcu tutup, bi kadeh raký parlatýp dinlendiðini... Davulcu davulcu tutuyor, dikkat buyurun. Kýr at dolanmaktan, davulcu ona eþlikten bitap. Seçim öncesi dönem herkes mühim kiþiden sayýlýyor, hýsým, elbet kendi partisinde. Kalpler umutla dolup taþýyor, dipten doruða þefkat, herkeslere þefaat. Kardeþiz anacým, ama bazýlarýmýz daha kardeþ ve hýsýmýz. En büyük bizimki baþka büyük yok!
Partiliysen yanýmda kal, deðilsen kardeþim mateessüf al al al!
Ortalýk bayram yeri, seçim sonunda onca ipi, bayraðý, süsü püsü temizleyenlerin anasý aðlayacak. Salt süs kiri olsa caným yanmaz, bir de iþitme kirliliði var, yani ses bozgunu.
Uyumlu uyumsuz ses, partilerin ‘propoganda müzikleri’. Böyle deyince çok önemli gibi duruyor. Parti düttürüsü deseniz olmaz, yakýþmaz. Aslýnda doðru valla, parti düttürüsü, bakýn yakýþtý.
Seçim önü en çok lider ve kendini lider sananlarýn sesi yükseliyor, seçim ortasý þarký ve söylemler, ahali ve alkýþ. Sonuna doðru baþý çekenlerin sesi kýsýlýyor baðýrmaktan. Alkýþçý ve umucu ahali yorgun düþüyor, atlar ve davulcular da, kala kala seçim þarkýlarý kalýyor. Yurttan sesler. Ara naðmeler. (Bi de baba naðmeler var, ondan sözetmeyeceðim, aslýnda bu yazýya darbeler, ara naðmeler diyecektim, belli mi olur, bakarsýnýz þeytan doldurur, neme lazým…)
Zaman daha mý hýzlý akýyor seçim öncesi? Partililer için geçmek bilmiyordur. Tarihin birden hýzlandýðý seçim dönemlerinin ürünü ve insanlardaki deðiþimin görünür kýlýndýðý bir gerçeklik midir, seçim þarkýlarý? Popüler kültür örneði olmasý kaçýnýlmaz. Kültürel kimlik yapýmýna ve dönüþümünedir gayreti. Belki gayreti bile yoktur, fark edilmek dýþýnda. Saklý simgesel anlam dinleyenlerce bulup çýkarýlýr, vehmedilir.
’Kültürel fark temeline göre bir araya gelmiþ insanlardan oluþan gruplarýn ayýrt edilme, karþý olma ve kendisi olma arzusuyla kendini diðerlerinden farklýlaþtýrýp geliþtirdiði bir aidiyet bilincidir, kültürel kimlik. Anlam, müziði yapanla algýlayan arasýndaki iletiþim sürecinde ortaya çýkar. Bunun yaratýcýyla kullanýcý arasýnda ayný olmasý gerekmez, fark doðaldýr. Müzik baþka þeylerle ilgili anlamlar aktarabildiði için çokluk bir simge olarak iþ görür' (Alýntý: A. Erol. Popüler müziði anlamak)
Bir popüler müzik, seçim þarkýsý, belli zamandaki belli sosyo-kültürel coðrafyanýn ürünüdür, o durum dýþýnda da hükmü yoktur. Müzik ve kültür kimliði deðiþse de bu geliþme demek olmadýðýndan, sýnýrlar aþýnýp zayýflamakta, insanlar kimliðe ve müziðe iliþkin sýnýrlarý çizmek için gene, bu kere yeni simgesel tavýrlar edinirler. Sözkonusu bu þey de uzlaþma, yarar kavramlarýyla anlamlanýr. Popüler müziðin de, seçim þarkýlarýnýn da kalýcý simgeler olabilmesi kollektivitenin varolmasýna baðlý. Biz hep biriz, yenilmez, yýkýlmaz, þanlý, bir o kadar da, teki cihana bedel olanlarýz ama, kalýcý olmayanlarýz.
Kýlýcýmýz var, kuvvetli naramýz var, ama, iþ iki nalla bir atýn dýþýnda bazý þeylerimizin de olmasýna baðlý. O kadar delleniyor bu ahali de, partiler de, geriye ne kalýyor? Sanki seçim afiþleri þarkýlardan daha kalýcý. 1946’da DP’nin "Yeter, Söz Milletindir" afiþi, açýlmýþ el, avuç içi ve 1987’de SDHP’nin "Beþ yýl daha limon gibi sýkýlmaya gücünüz var mý" söylemi ve afiþleri unutulmadý, ya þarkýsý? Onca seçimden aklýnýzda ne kaldý? Hangi söylem, hangi naðme, hangi darbe? Darbeyi deblek anlamýnda kullandým amirem, hani dümbelek var ya, iþte o. Çünkü her müziðin ezgisi kadar ritm saz eþlikçisi de var, olmalý.
Benim anýmsadýðým, vallahi uydu diye koymadým, sahiden de, 1978’li yýllar, hani toprak iþleyenin su kullananýn sloganýyla Karaoðlan'ýn kitle desteðini çýð gibi aldýðý ve daðý taþý "Umudumuz Ecevit!" okuduðumuz yýllar. Çocuk yuvasýnda bir minik Ecevit’imiz var, anasý halkçý olmasa bu adý koymaz oðluna ama, bizimki korunmaya muhtaç. Her konuk geldiðinde þarký söylüyor, çocuk korosunda ya da tek baþýna. Sahneden inerken de CHP’nin seçim þarkýsý ya da söylemini söylüyor. O günlerin seçim þarkýsý neydi unutmuþum, Ecevit de unutuverdi. Konuklar da vali yardýmcýsý, sivil toplum örgüt üyeleri. Elini kulaðýna atýp patlattý, "Biberlerin kýzardý mý kýz Meyrem Meyrem Meyrem". Karþýsýna dizilmiþ onu dinleyen devlete söylüyor bunu. Ama Meyrem’in de sonrasý yok, döne döne hep ayný nakaratý söylüyor, can-ý gönülden. Yanýndakiler bunu çimdikliyor, biz kaþ göz ediyoruz, görecek hali yok minik Ecevit’in. Alkýþlarla sahneden uðurlandý. Benim kalbimde fotografisi kaldý.
Sizin aklýnýzda, kulaðýnýzda kalan nedir onca seçimden?
Kýr atýma bineyim, yar yoluna gideyim, ama o seçim þarkýsý deðildi, AP’liler çaldýrýrdý bunu. MHP’liler "Çýrpýnýrdý Karadeniz"i çalýp söylerdi. "Sev Kardeþim" söylenirdi CHP’de, Þenay söylerdi, Þ.Yüzbaþýoðlunun eþi. Ali Rýza Binboða "Yarýnlar"ý söylerdi, parmaðýný gözümüze gözümüze sokarcasýna uzatýr, kocaman ellerini sallardý müsamere çocuklarýna benzerdi, bir farkla boyu bosu sahneye sýðmaz bir çocuktu. "Sabuha" vardý, o söylenirdi. M.Akay "Türkiyem Türkiyem cennetiiim"i söylerdi, asker üniformasý giyerek.
A. Alpman’ýn "Memleketim"i o günden bu günlere baþ þarkýydý zaten.
Özal þarkýsýnda,’rejim elden gidiyor, buna yürek nasýl dayanýr’ denirdi, nakarat faslýnda denir miydi, uyduruyor muyum acaba?
Bir de 'Vazgeçersen altý oktan/ burnun hiç kurtulmaz (çýkmaz) b…tan’ söylemi vardý.
AKP: Ak ak ak, dedi, 2002-2004 seçiminde. Ak Türk çýðýrdý. Bundan Böyle söylendi bir de Ýlla Ak Parti. "Gel Hele, Kemençe, Efsane, Anadolu, Cilveloy, Hayrola Gardaþ?"
Halkýn Yükseliþi Partisi, "Ulu Çýnarýn" türküsü söyledi 2005’te. Halkýn Partisi Marþýný...
Türkiye Komünist Partisi parti marþýný 2002-2004’te. "Yaðma Yok, Sosyalizm Var"ý…
ÖDP, parti marþýný, ÖDP Marþýný, 1999, 2002-2004'te...
MHP "Halay"a sarýldý, MHP’ye Gel’e, Oylar MHP’ye þarkýsýna. MHP Rüzgarý’na, Yürüyoruz MHP’yle, El Birliði Güç Birliði, Devlet Gelecek þarkýlarýna. Üç Hilalli Bayraðým, Söyle Türkiyem Söyle, Oylar MHP’ye, Yolun Açýk Olsun...
Büyük Birlik Partisi, Gül, Hilal, Meydanlar, Yürü yürü, Eleleyiz, Büyük Birlik Var, Selam Olsun Milletimize seçim þarkýlarýný...
Doðru Yol, "Propoganda"yý...
Seçim þarkýlarý hazýrlayanlar partilerin mesajlarýný yerel müzik unsurlarýyla birleþtirip kiþiselleþtirilmiþ þarkýlara dönüþtürdüklerini söylüyorlar.
Her adayý görüntülü olarak evlere sokarken yerel unsurlar öne çýkarýlýyormuþ. Karadeniz’de kemençe, Ege’de zeybek ezgilerini esas alarak. Vurgu, iþsizliðe yoksuluða.
Gürültülü olmayan, akýlda kalýcý, hareketli ve mesaj içeren þarkýlar peþinde tüm partiler. 1994’te "Arým Balaðým Peteðim", 1999’da Haydi Anavatan, 2002’de Türkiyem, Yepyeni bir Gelecek Lazým, 2005’te Hedefim Anavatan ve Anavatan Marþlarý’nda olduðu gibi. DSP’nin 1999-2000 yýllarýndaki Gözünaydýn Türkiye, gibi...
DYP’nin 2004’teki Türkiye Sallanýyor, DYP’yle Elele, Seçmenim türküsü, Tatlýses’ten iki Türkü, biri Mehmet, DYP Var (05). Senin Doðru Yol’un Var ve Adam Gibi Adam Ol, seçim þarkýlarý gibi.
CHP ‘iktidarýnda halký ezdirmeyeceði, ülkeyi soydurmayacaðý, devleti böldürmeyeceði þimdi CHP zamaný‘ olduðu söylemini iþleye geldi her seçimde.
Aday tanýtýmý için kullanýlan en önemli çalýþmalardan biri, seçim þarkýlarý. Birçok aday yalnýzca þarkýlarla hatýrlanabilmekte.
Gene en çok þarký AKP’de. Aðýr abi Iþýlak söylüyor, her þey bu millet için seçim þarkýsýný:
‘Her bir aký karadan/ Seçtik memleket için/ En zor güzergahtan geçtik memleket için/ Hak olan doðrumuzu/ Duyun bu çaðrýmýzý/ Herkese baðrýmýzý/ Açtýk memleket için’
AKP’nin seçim þarkýlarýndan en garibi, Yýldýray Oður’a kalýrsa ‘Dönmem geri’ þarkýsý. ’Eðer’ diyor Oður, ‘Baþbakan'ýn bir mitinginde ahali hüngür hüngür aðlamaya baþlarsa sebebi kesin bu þarkýdýr’. Oður’un favorisi 'Yeniden yeniden’ diye giden þarkýsýymýþ.
CHP’nin Onur Akýn’a yaptýrýp söylettiði ‘Bir ýslýk da sen çal’ýn karýþýk hikayesinde Oður’a katýlmamak ne mümkün? Hadi Kýlýçdaroðlu Scorpions’ýn þarkýsýndan esinlenip ýslýk fikrini oradan almýþ, yazýlanlara bakýlýrsa, ama, bu þarký 1989 yýlýnda duvarýn çöküþü üstüne yapýlmamýþ mýydý? Duvar çöküntüsü, deyip ekliyor Oður, ’yok artýk!’
Aþýk Ýhsani’nin ünlü ‘Korkuyorlar, korkacaklar, korksunlar/ Geliyoruz, geleceðiz, yakýndýr’ devrimci türküsünü kullanýyor, ‘elimizin nasýrdan balyozlarýný/ Baþlarýna vuracaðýz, yakýndýr’ nakaratýný, iktidara geldiðinde korku imparatorluðu vadetmek midir, deðil midir, düþünmeli deðil miyiz? Ama Aþýk Mahsuni’nin ‘Bir daha gel gel Samsun’a/ sarý saçlým, mavi gözlüm’ þarkýsý bangýr bangýr çalsa da sözü edilen Kemal, kemale ermiþ olaný, yeni Kemal deðil, anlýyoruz deðil mi millet?
‘Hey bölücü hey hey, sana sesleniyorum’ milliyetçiliði olarak MHP’nin ‘dur de’ nakaratlý rap parçasý oy anam oy, yüksek huzurlarýnýzda. ‘Türkiye’de var bir aldatma partisi/ Yandaþý yoldaþý kayýrma partisi/ Kandilin Öcalan’ýn sayýn partisi’ Eðer diyor Yýldýray Oður, ’bu þarkýdaki þiddetin azýcýðý yapýlsa, memlekette kan gövdeyi götürür.’
‘Türk’e yan bakanlarýn biz geliriz hakkýndan’ý seçim þarkýsý olarak gönül rahatlýðýyla çaldýran milliyetçi parti þu sýralar püskevit molasýnda.
Aslýnda þarkýyý partilerin deðil, vatandaþýn söylemesi yaraþýr.
Vekil adayý gelip de ‘Karacoðlan çaresine/ Melhem olcam yaresine/ Ýki kaþýn arasýna/ Yare bir ben gerek, bir ben’ dediðinde, seçmen karþýlamalý:
‘Sür deveci develeri yokuþa/ Ne verecen bir gecelik tokuþa?’
Yahut önce seçmeni öpmeye ayaðýna varýp, sonra sýrra kadem basan vekile, ‘Þu Meclis yedi daðdýr/ Ýçinde yarim vardýr/ Yýl oldu sesi çýkmaz/ Ne ölmüþtür, ne saðdýr…’
Yokuþlarý düz eden, engelleri kaldýran, herkeslere iþ bulan, dullarý everen, vaatkar adaylara, hele de eski oyuncu, pardon usta oyuncu ise ve seçmenini sigaya çekmekteyse:
‘Her ne söyler ise çelmece söyler/ Dertli derunumu delmece söyler/ Bu sözü bil diye bilmece söyler/ Bilsem azarlar, bilmesem azarlar’ türküsünü söylemek yakýþýr bence.
Ey halkým, geldik, yettik. Sen kitlesin halkým, bu toplumsal söylemde hem olumlu hem olumsuz bi ‘þey’. Bazan kuru kalabalýk sayýlýrsýn, kültür ve akýl donanýmýna dudak bükülerek, bazen, düþüncede bir araya gelebilen, örgütlenen, dayanýþan güç’ten. Bunca masraf, müzik ve çalgý erbabý emek emek sýrf sen mutlu olasýn (!) diye ter döküyor, hade pamuk eller cebe, yanlýþ oldu, neydi, hah oy sandýðýna. Hade partine gel, þarkýna gel. Allý verelim, morlu verelim, sarýlýverelim, açýksa koyu… yok affola, bu da yanlýþ, hýnzýr seyyar satýcýnýn avazý bu çaðrý. Pek de farký yok mu diyorsun ey halkým, aa ne ayýp. Amirler, akýldaneler ve seni seçimden seçime öpenler ne derse desin, o engin saðduyuna yaslanýp sen þarkýný güzel söyleyeceksin nasýl olsa.
Ayþe KÝLÝMCÝ
16.05.2011
