Binlerce can alan 17 Ağustos 1999 depreminden sonra doğan çocuklar boyumuz kadar oldu neredeyse ama Türkiye, sorumlu müteahhitlere karşı açılan davalarda enkaz altından çıkamadı
Oktay Özilhan/Taraf (17.08.2011)
17Ağustos 1999’da meydana gelen ve binlerce cana mal olan Marmara depreminin üzerinden 12 yıl geçti. Depremin ardından yıkılan binaların altında can veren insanların yakınları tarafından yaklaşık iki bin 100 dava açıldı. Ancak davaların büyük bir kısmı cezasızlıkla sonuçlandı. Hapis cezasına çarptırılan tek müteahhit Veli Göçer ise kısa bir süre önce tahliye edildi.
TMMOB Makine Mühendisleri Odası’nın “Türkiye’de Deprem Gerçeği Raporu” çok çarpıcı bir durumu da gözler önüne serdi. Marmara depreminin ardından inşaat hatalarından dolayı çöken binalarda oluşan “ölüm ve yaralanmalara sebebiyet verme” suçlamasıyla müteahhitlere yaklaşık iki bin 100 dava açıldı. Bu davalardan bin 800’ü Şartlı Salıverme Yasası ve hukuki boşluklardan dolayı cezasız kaldı. Geriye kalan 300 davanın yaklaşık 110’una ceza verildi, ancak bu cezaların büyük bir kısmı da ertelendi.
İşte açılan davalar:
Raporda yargılanan müteahhitlerin en ufak bir ceza dahi almadığı bazı davalar da şöyle sıralandı:
Düzce Ersoy Apartmanı: 36 kişi öldü, dava zaman aşımına uğradı.
Düzce Ömür Hastanesi: 11 kişi öldü, dava zaman aşımına uğradı.
Yalova Ceylankent Sitesi: 98 kişi öldü, iki sanığa verilen hapis cezaları ertelendi.
Kocaeli Ubay Apartmanı: 58 kişi öldü, müteahhit hakkında verilen ceza ertelendi.
Yüksel Sitesi: 316 kişi öldü, beş sanığa verilen çeşitli cezalar ertelendi.
Sakarya: 695 davadan sadece beş kişiye ceza çıktı, diğer davalar zaman aşımına uğradı.
Kocaeli: 600 dava açıldı, 12 kişi 10’ar ay hapis cezası aldı. Altısının cezası infaz edildi, altısı için süre istendi.
Yalova: 173 dava açıldı, hemen hemen tamamı sonuçlandı. Ceza aldığı bilinen tek isim olan Veli Göçer 18 yıl 9 ay hapse mahkum edildi.
Düzce: Yaklaşık 220 dava açıldı. Yargılamalar sonucu hiç kimse cezaevine girmedi.
Raporda, uzmanların “mutlaka olacak” dediği büyük çaplı bir Marmara depreminin yaratacağı olası ekonomik, sosyal tahribata da yer verildi. Söz konusu raporda, Marmara Denizi’ndeki olası en az yedi büyüklüğündeki bir depremden etkilenmesi beklenen, sanayinin kalbinin attığı İstanbul, Bursa, Kocaeli ve Sakarya’da, ciddi ve güvenilir envanter bulunmadığı, bu nedenle söz konusu olası afetten sanayinin ne kadarının, hangi oranda etkilenebileceği tam olarak saptanamasa da bununla ilgili yapılmış araştırmaların bulunduğu belirtildi.
600 bin kişi evsiz kalacak
Raporda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı tarafından yapılan çalışmalarda büyüklüğü 7,5 ve 7,7 olan iki ayrı deprem senaryosuna göre oluşacak muhtemel kayıp ve hasar durumuna da yer verildi.
Bu senaryoya göre, 50 bin ile 60 bin arasında ağır hasarlı bina, 500 bin ile 600 bin arasında evsiz aile, 70 bin ile 90 bin civarında ölü, 120 bin ile 130 bin civarında ağır yaralı, 400 bin civarında hafif yaralı, bin ile iki bin noktada su sızıntısı, 30 bin doğalgaz servis kutusunda gaz çıkışı, 140 milyon ton enkaz, bir milyon kişi için kurtarma operasyonu, 330 bin çadır, 50 milyar dolar civarında maddi kayıp oluşacak.