'Çocuk gelinlere' ve 'aile içi şiddete' Anayasa ile çözüm
13 Mayıs 2013 23:58
Anayasa Uzlaşma Komisyonu, devletin, çocuklar ve kadınların aile içi şiddete karşı korunmasını sağlaması, kız çocuklarının erken yaşta ve zorla evlendirilmelerini önlemesini benimsedi
Hülya Karabağlı
Anayasa Yazım Komisyonu, Türkiye’nin kültürel ve sosyal dokusunun temel taşları ‘Evlenme ve Aile Kurma Hakkı” ile yüzlerce çocuğun tutuklu yargılanarak hayatlarının karartılmasını önleyecek “Çocuk Hakları” maddelerini görüştü. Komisyonda, başlık parası, gelenek, görenek ya da çeşitli gerekçelerle erken yaşta evlendirilen kız çocuklarını koruma altına alıyor. “Çocuk gelinler” olmasın” diyen komisyon Anayasaya madde koydu. Yazım Komisyonu, çocukların ve kadınların aile içi şiddete karşı korunmasını, kız çocukların erken yaşta ve zorla evlendirilmesinin önlenmesini yeni anayasada güvence altına alıyor.
Komisyon, evlenme yaşına gelen her kadın ve erkeğin, evlenme ve aile kurma hakkına sahip olduğu hükmünü benimsedi.
Ailenin eşler arasında eşitliğe dayanmasında mutabakat sağlanırken, AKP, ailenin ''toplumun temeli'', MHP ise ''Türk toplumunun temeli'' olmasını önerdi.
Komisyonda, küçüklerin bakımı, yetiştirilmesi, eğitiminin anne ve babanın yükümlülüğünde olmasını, devletin de bu yükümlülüğün yerine getirip getirilmediğini gözetmesi kabul edildi. AKP ve MHP, anne ve babanın yükümlülüğünün yanı sıra hakkı olmasını da istedi.
Devletin, çocuklar ve kadınların aile içi şiddete karşı korunmasını sağlaması, kız çocuklarının erken yaşta ve zorla evlendirilmelerinin önlemesi de komisyonda benimsenen fıkralardan biri oldu
BDP Batman Milletvekili Bengi Yıldız başkanlığında yapılan toplantıda, daha önce de ele alınan ''Evlenme ve aile kurma hakkı'', ''Vergi yükümlülüğü'', ''Kamulaştırma'', ''Özel hayatın ve aile hayatının gizliliği ve korunması'', ''Adil yargılama hakkı ve hak arama özgürlüğü'' başlıklı maddeler görüşüldü.
‘Çocukların tutuksuz yargılanması esastır’
“Çocuk Hakları” bölümünde ‘Her durumda üstün yararı gözetilir’ amir hükmü dikkat çekerken, tutukluluk ve hükümlülük hallerinde çocuğun yetişkinlerden ayrı olarak ve yaşına uygun kurumlarda bulunacağı hükme bağlandı. “Çocuk Hakları” düzenlemesi şöyle:
Çocuk Hakları (Daha önce komisyonda kabul edilen bu madde aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
(1) Her çocuk, kendi iyiliği için gereken himaye ve bakımdan yararlanma, maddi ve manevi varlığını geliştirme, (BDP önerisi: kendi kültüründen yararlanma ve kendi dilini kullanma) görüşlerini serbestçe açıklayabilme; cinsel sömürü, şiddet, her türlü kötü muamele ve istismardan korunma, aile içinde yaşamını (hayatını) sürdürme, kendi menfaatine açıkça ters düşmedikçe ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma, anne ve babasını bilme, aile ortamından ayrılması halinde uygun bakımdan yararlanma; barınma, temel sağlık ve sosyal hizmetlerden faydalanma hakkına sahiptir. Devlet, bu fıkrada sayılan hakların kullanımına ilişkin her türlü tedbiri alır.
(2) Çocukla ilgili her durumda çocuğun üstün yararı gözetilir.
(3) Çocukla ilgili kararların alınmasında çocuğun katılımı sağlanır.
(4) Çocuğun tutuksuz yargılanması esastır. Tutukluluk veya hükümlülük hallerinde çocuk yetişkinlerden ayrı olarak ve yaşına uygun kurumlarda bulundurulur.
Gerekçe notu: 18 yaşını doldurmayan herkes çocuktur.
Evlenme ve Aile Kurma Hakkı
(1) Evlenme yaşına gelen her kadın ve her erkek evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir.
(2) Aile, (AK Parti Önerisi: toplumun temelidir) (MHP Önerisi: Türk toplumunun temelidir) eşler arasında eşitliğe dayanır.
(3) Küçüklerin bakımı, yetiştirilmesi ve eğitimi anne ve babanın (AK Parti-MHP Önerisi: hakkı) yükümlülüğüdür. Devlet bu (AK Parti-MHP Önerisi: hak ve) yükümlülüğün yerine getirilip getirilmediğini gözetir.
(4) Devlet çocuklar ve kadınların aile içi şiddete karşı korunmasını sağlar, kız çocuklarının erken yaşta ve zorla evlendirilmelerini önler (CHP Önerisi: ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli önlemleri alır).
Çocuk Hakları (Daha önce komisyonda kabul edilen bu madde aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.)
Madde 6. (1) Her çocuk, kendi iyiliği için gereken himaye ve bakımdan yararlanma, maddi ve manevi varlığını geliştirme, (BDP önerisi: kendi kültüründen yararlanma ve kendi dilini kullanma) görüşlerini serbestçe açıklayabilme; cinsel sömürü, şiddet, her türlü kötü muamele ve istismardan korunma, aile içinde yaşamını (hayatını) sürdürme, kendi menfaatine açıkça ters düşmedikçe ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma, anne ve babasını bilme, aile ortamından ayrılması halinde uygun bakımdan yararlanma; barınma, temel sağlık ve sosyal hizmetlerden faydalanma hakkına sahiptir. Devlet, bu fıkrada sayılan hakların kullanımına ilişkin her türlü tedbiri alır.
(2) Çocukla ilgili her durumda çocuğun üstün yararı gözetilir.
(3) Çocukla ilgili kararların alınmasında çocuğun katılımı sağlanır.
(4) Çocuğun tutuksuz yargılanması esastır. Tutukluluk veya hükümlülük hallerinde çocuk yetişkinlerden ayrı olarak ve yaşına uygun kurumlarda bulundurulur.
Gerekçe notu: 18 yaşını doldurmayan herkes çocuktur.
Özel hayatın (yaşamın) ve aile hayatının (yaşamının) gizliliği ve korunması
(1) Özel hayatın (yaşamın) ve aile hayatının (yaşamının) gizliliğine dokunulamaz. Herkes, özel hayatına (yaşamına) ve aile hayatına (yaşamına) saygı gösterilmesi ve korunması hakkına sahiptir.
(2) Kişilerin özel ve aile hayatına ilişkin bilgiler, işitsel ve görsel medya ile internet ve diğer ortamlarda kişilerin rızası olmadıkça yayınlanamaz.
(3) Kamu düzeninin, (BDP Önerisi: Bu kavram metinde yer almasın.) genel sağlığın, veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması veya kuvvetli şüphenin varlığı halinde suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; ayrıca bu sebeplere ve adli soruşturma gereklerine bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde (AK Parti-MHP Önerisi: kanunla yetkili kılınmış merciin)/(CHP-BDP Önerisi: cumhuriyet savcısının) yazılı emri bulunmadıkça, kimsenin üstü, özel kâğıtları ve hiçbir eşyası aranamaz; bunlara el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi halde el koyma kararı kendiliğinden kalkar.
Gerekçe Notu: “Demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak ve hakkın özüne dokunulmaması kaydıyla” ibaresi temel hakların sınırlandırılmasıyla ilgili ayrı bir madde olarak görüşülecek. Kamu düzeni, genel sağlık, genel ahlak ve milli güvenlik kavramları gerekçede sınırları belirlenecek şekilde tanımlanmalıdır.
T24
