Çorba: Sofranın vazgeçilmezi, midenin cilası...
01 Mart 2015 14:17
Dünyada hemen her ülkede içilen ama bizim kültürümüzde bambaşka bir anlamı ve yüzlerce çeşidi olan çorba, yemek kültürünün de başlangıcı.
Çorbanın tarihi pişirmenin tarihine dek uzanıyor. Ateş ve toprak kabın keşfinden sonra toplanan katı besinler muhtemelen yumuşatmak için suyla karıştırılıp pişiriliyor. Elde ne malzeme varsa onunla yapılan çorbalar yemek kültürünün de başlangıcı.
Çorba sözcüğünün kökeni “shorba” Farsça. Ve anlamı da tuzla haşlama. Batı dillerindeki soup, suppe, zuppa sözcükleri ise Latince ‘suppare/ ıslatma’dan türemiş. Ayrıca İngilizcede hafif yemek anlamına gelen ‘supper’ da ‘suppare’den geliyor.
18. yüzyılda Paris’te ilk açılan restoranda servis edilen yemek ‘consomme’ denilen bir cins çorba. Ancak Fransızların çok büyük bir keşif olarak övündükleri, mutfakta devrim olarak nitelenen konsome/berrak çorba tekniği aslında Osmanlı mutfağındaki şerbet yönteminden esinlenmiş.
İspanyollar gazpaço, Ruslar borç, İtalyanlar minestrone, Fransızlar soğan, Çinliler wonton çorbalarıyla ünlüdür. Türkleri bir tek çorbayla anmak haksızlık olsa da farklı şekillerde olsa da her bölgede yapıldığı için tarhana dememiz yanlış olmaz.
ALTI BİN YILDIR ÇORBA İÇİYORUZ
Anadolu topraklarında varlığı altı bin yıl öncesine dek uzandığı söylenen çorba gerçekten de Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden. Özellikle evlerde yaz ya da kış fark etmiyor her mevsim en az iki öğün çorba tüketiliyor. Anadolu’da kendine has çorbası olmayan bölge hatta kent yok gibi.
Güneydoğu Anadolu’da yapılan ‘lebeniye’, Diyarbakır’ın ‘kulak, Gaziantep’in ‘yuvarlama’sı ünü sınırlarını aşmış çorbalar. Karadeniz Bölgesi de Güney’den geri kalır değil. Amasya’nın ‘toyga’, Bolu’nun ‘düğün’, Giresun’un ‘beyaz mısır’, Kastamonu’nun ‘oğmaç’, Samsun’un ‘karalahana’ çorbaları bölgede yapılan onlarca çorbadan sadece bir kaçı.
TÜRK SOFRALARININ OLMAZSA OLMAZI
Bir çorba derlemesi yapıldı mı bilmiyorum ama yüzün üzerinde çeşidi olduğunu tahmin ediyorum. Türkiye’de sofraların olmazsa olmazı çorbadır. Hazır çorba tüketiminde dünya genelinde ilk sıradayız.
Aslında Anadolu yöresel mutfaklarında yapılan çorbalar diğer ülkelerin çorbalarıyla karşılaştırıldığında sulu bir tencere yemeği olarak tanımlanabilir. Büyük bir emek isteyen analı kızlı buna en güzel örneklerden biri. Ona sadece çorba deyip geçmez olmaz.
Bu yüzden de çorba mutfağımızda kimi zaman ana yemek yerine de geçer. Kimi zaman düğünlere uğur, kimi zaman hastalıklara şifa olur. Günümüzün yükselen trendi ise içine sebze ilaveli çorbalar...
Radikal
