Dünyanın kül tablasıyız

Sıkı yasaklar, açılan binlerce dava ödenen milyonlarca dolar tazminat sigara devlerinin gelişmiş ülkelerdeki iştahını kesti.

SEVDA YÜZBAŞIOĞLU (Arşivi)

Yeni cephe Türkiye’nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülkeler... Türkiye, sigaraya uygulanan yüksek vergilere rağmen genç nüfusu ve düşük eğitim düzeyi nedeniyle bu ülkelerin başında geliyor. Hedef ülke listesinde Türkiye’nin ilk sıralara oturmasında bugüne kadar açılan dava sayısının bir elin parmaklarını geçmemesi, 2008 Temmuz’undan itibaren devreye giren kapalı alanlarda sigara içme yasağının delinmesi de önemli rol oynuyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Direktörü Margaret Chan, gelişmiş ülkelerde sıkışan tütün endüstrisinin rotayı gelişmekte olan ülkelere kırdığına dikkat çekiyor. Chan gelişmekte olan ülkelerde tütün tüketiminin giderek arttığını belirterek, “Tütün endüstrisi dünyanın belli kısımlarından çekilirken, belli bölgelere doğru koşar adım ilerliyor” diyor. WHO’nun Sigarasız Gişirim Başkanı Dr. Douglas Bettcher da şirketlerin yeni müşterilerin peşinde olduğu söylüyor.

Tütün üretimi de kayıyor
Sigara üreticileri aynı zamanda tütün üretimlerini gelişmekte olan ülkelere kaydırıyor. ABD Gıda ve Tarım Bakanlığı’nın (FAO) raporuna göre de dünyada 100 ülkede tütün üretiliyor. Üretimde başı ise Çin, Hindistan, Brezilya, ABD, Türkiye, Zimbabve ve Malezya çekiyor. FAO raporda “Üretim kısıtlamasının olmadığı ve üretim fiyatlarının düşük olduğu ülkelerden tütün tedariği artacak” diyor.

Türkiye hiç şüphesiz dikkat çeken pazarlar arasında yer alıyor. Şirketlerden gelen yatırım açıklamaları da bunun kanıtı. British American Tobacco (BAT) TEKEL’in sigara bölümünü 1.7 milyar dolara özelleştirmeden satın aldı. JTI ise geçen yıl 2011’e kadar 200 milyon dolarlık yatırım yapacağını açıkladı. Imperial Tobacco ise Manisa’da 73 milyon dolarlık yatırım yaptı. Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Üyesi ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Hilal Özcebe “Üreticiler özellikle gençleri ve kadınları yakın markaja aldı. Çünkü bu ülkelerde nüfus genç, bilgi düzeyi düşük ve bağımlılık artışı hızla yayılıyor” diyor.

ABD’de tazminatlar çok yüksek
ABD’de sigara üreticilerine açılan yüzlerce dava var. 46 eyaletin başsavcıları, hastalıklara yakalananları temsilen sigara üreticilerine dava açtı. 206 milyar dolar tazminat kazandılar. Geçen yıl ise Philip Morris, annesini kanserden kaybeden Jodie Bullock’a 13.8 milyon dolar tazminat ödedi.

Türkiye’de açılan iki dava düştü
Türkiye’de ise bilinen iki dava var. Edirneli Yurdagül Tufan 1.1 trilyon TL’lik tazminat talebiyle dava açtı. Ancak, karşı tarafın avukatları Tufan ölmediği için davanın yersiz olduğunu söyledi. Eskişehir’de açılan bir dava ise ‘usul’ yönünden reddedildi.

Üreticiler Türkiye’de çok mutlu
Türkiye’deki önde gelen sigara üreticilerinden bir yetkili, uluslararası sigara devlerinin Türkiye’de son derece mutlu olduğunu söylüyor. Yetkili, “Zaten ardı ardına yapılan yatırım açıklamaları da bunu gösteriyor. Yabancılar ‘Türkiye şahane’ diyorlar. Herkes mutlu” diyor. Yetkili, sigaranın en ucuz antidepresan olduğunu da söylüyor.


Radikal

Arkadaşına Gönder Yazdır

Bu yazıyı Facebook'ta paylaşabilirsiniz*:

0