Yeþilçam yýllarý
14 Nisan 2013 23:11 / 1687 kez okundu!
En son “Aþk Kýrmýzý”nýn melodramik anlatýmýnýn anýmsattýðý Yeþilçam, sinemamýzýn yaklaþýk 25 yýlýna yön veren bir sokak oldu. Her þey çok partili döneme geçiþte, 1948’de Demokrat Parti’nin hükümet olmasýyla baþlar. Hükümet kararýyla eðlence vergisinin yabancý filmler için % 75, yerli filmler için % 25 oranýnda alýnmaya baþlanmasý, kýrsal kesimde elektrik hattýnýn yaygýnlaþtýrýlmasý, sinema salonlarýnýn artmasý ellili yýllarda yerli sinema sektörünü canlandýrýr.
Halkýn tek eðlencesi olan sinema ekonomik güç olmaya baþlar. Anadolu’nun birçok zengin tüccarý elde valiz Yeþilçam’a gelerek yapým þirketleri kurar. Herkes pastadan payýný kapma peþindedir. Burada çekilen filmlerin Anadolu’da gösterime girebilmesi için büyük kentlerde daðýtým þirketleri kurulur. Daðýtým þirketleri filmleri salonlara pazarlamadan o kadar çok kazanýrlar ki bir süre sonra yapýmcý þirketlere film çekimi için borç para vermeye baþlar. Esas yaratýcý gücü elinde tutmasý gereken yapýmcýlar, ne yazýk ki ürününü en kolay yoldan pazarlamayý düþünen pragmatik daðýtýmcýlarýn oyuncaðý olur.
Ülke nüfusu 33 milyon iken seyirci sayýsý 1967’de 50 milyona, bir yýl sonra 55 milyona ulaþýr. Ülke genelinde 2954 sinemadan 1920’si kapalý salondur, Yeþilçam’da yýlda ortalama 200-300 film çekilmekte, her þey halkýn beðenisine göre þekillendirilmekte, Demokrat Parti’nin yaratmak istediði tüketim toplumu ideolojisine uygundur. Filmlerde toplumsal bir sorun yoktur, film karakterleri Mükerrem Kamil romanýna göre tanýþýr, Esat Mahmut’un romanýna göre seviþir, ihanet eder, ihanete uðrar, “Avare” filmine göre “ýstýrap çeker”, Kerime Nadir romanýna göre veremden ölür. Yönetmenler, kameramanlar hatta oyuncular usta çýrak iliþkisi içinde yetiþir. Sinema ülkemizde bir sanayi devriminin veya entelektüel birikimin bir ürünü olmaktan uzakta yeþermiþtir. Her þey günü kurtarma ekonomisi olarak iþlemiþtir.
Yeþilçam çevirdiði müthiþ film sayýsýna raðmen özgün ve kalýcý bir sinema dili yaratmayý baþaramadý. Þimdilerde hafif bir gülümseme ile seyrettiðimiz birçok filmin zamanýnda göz yaþlarý içinde izlenmiþ, “istismar” sinemasýnýn tipik örnekleri olduðu unutulmamalý. Yeþilçam sayesinde unutulmayacak yýldýz oyuncularýn gelmesi yanýnda bir sektörün doðmasýna öncülük yapmasý en büyük katkýsý oldu. Ö. Lütfi Akad, Metin Erksan, Atýf Yýlmaz, Yýlmaz Güney gibi yaratýcýlýk çabasý içinde olan, çaðdaþ sinema dilini yakalamaya çalýþan yönetmenlerin ayný sokaktan çýkmasý sonraki yýllarýn yükselen kalitesine yardýmcý oldu.
Emin YEÐÝNBOY
14.04.2013
