Þizofren ne demek? - Dr. Mahmut Tolon
16 Aðustos 2008 16:04 / 2033 kez okundu!
“Amma þizofren bir adam yahu!”, “Kafayý yemiþ” tabirinin az incesi olarak sýk sýk kullanýlýyor. Çoðu insan bilmiyor þizofrenin ne demek olduðunu. Halbuki 100 insandan biri yaþamýnda þizoid psikotik bir durum geçiriyor. Psikia
Ünlü þizofrenik psikoz geçirenler arasýnda 1994’te oyun teorisi için Nobel ödülü alan matematikçi Nash var. Nash on yýllarca bu hastalýkla beraber yaþadý. Diðer tanýnan ünlüler arasýnda mesela bir þizoid psikozda kulaðýný kesen Van Gogh var, sonra Newton ve Jean Jaque Rousseau.
Nasýl bir hastalýk bu?
Her insan dünyayý farklý bir þekilde algýlar. Hepimizin deneyimlerimize, yaþýmýza, zengin veya fakir olmamýza baðlý olarak kendimize has sapmalarýmýz var. Fakat buna raðmen gerçeðin tarifinde bir ortak akýl ve saðduyu etrafýnda birleþebiliyoruz. Yoksa zaten beraber yaþamak imkansýz olurdu. Þizofrenide ise bir algýlama bozukluðu mevcut ve dünya, sesler olaylar farklý olarak diðerleri tarafýndan normal dýþý olarak algýlanan bir biçimde hissediliyor.
Beyinde bazý metabolizma deðiþiklikleri var. Serotonin ve Dopamin yapýmýnda ama tam nedenini hala bilemiyoruz. Yoðun bir stresle ortaya çýkabilmesine raðmen sýk sýk algýlanamayan bir sebeple aniden ortaya çýkabiliyor. Hasta, olmayan sesler duymaya baþlýyor, görüntüler görüyor, bazen ajite olup bazen duraklýyor.
Hastalýðýn kalýtýmsal da olduðuna dair ipuçlarý var.
Yaþamý deðiþen hastanýn kendisi ve tabii ailesi için çok aðýr bir durum.
Tedavisi
Ana hedef hastayý normal rutinin içine tekrar sokmak. Eskiden tecrid edilen hastalarda yaþamdan kopmalarý dolayýsý ile tamamen ayrý ve aðýr sorunlar ortaya çýktýðýný gördük. Nöroleptika denilen ilaçlarla ve bazen kognitive davranýþ tedavisi ile genel inancýn tersine baþarý oraný çok yüksek. Dikkat edilmesi gereken bir þey hasta sahiplerinin de desteklenmesi, bilgilendirilmeleri gerektiði. Diðer dikkat edilmesi gereken þey ise nüksetme ihtimaline karþý hazýrlýklý olmak. Konsantrasyon bozukluðu, iþte veya okulda verimin düþmesi, aniden parlamalar, depresyon ve çevreye olan ilginin azalmasý, yemek yememe veya aþýrý yemek yeme ve temizliðe olan dikkatin çarpýcý biçimde azalmasý ilk semptomlar olabilir.
Akut psikozdan sonra hastalar normal bir yaþam sürebilirler, ilaca hiç ihtiyaç kalmayabilir.
16.08.2008
