Gezginin Güncesi: Brezilya
06 Aralýk 2010 17:34 / 3687 kez okundu!
Rio de Jeneiro: “Ocak ayý nehri” anlamýna gelen kent.
Aralýk ayý yazýn baþlangýcý: Geldim. Gördüm. Sevdim. Yenildim.
Dünyanýn en güzel þehirlerinden biri olan Rio de Jeneiro, Güney Amerika kýtasýnýn turizm mabedi olarak biliniyor.
Ýstanbul’ dan sonra Paris. Paris’ ten de Rio. Aktarmalý uçaklarla yolculuk tam 17 saat. Yorucu.Türkiye’ ye göre Brezilya 4 saat geri. Dolayýsýyla burada ilk gün için 4 saat daha fazla yaþýyoruz ayný günü. Vücut iflas etmek üzere. Üstüne bir de ister istemez þehir turu. Sýkýþtýrmasalar olmaz sanki; yol yorgunuyuz dinlenmek isteriz, mümkün mü? Ne yazýk ki otele giriþ saat 14.00 de ve daha 5 saat var. Mecburen þehir turu atacaðýz. Hadi hayýrlýsý.
Önce Silva Köprüsü, Guana Bara Körfezi, Copa Cabana ve Ipanema Plajlarý, Dünyanýn en büyük stadyumu olan Maracana, Katedral son olarak Corcovada tepesine tarihi bir trenle çýkýyoruz.
Tüm þehre tepeden kuþbakýþý harika. Tepede Ýsa Heykeli’ nin ayaklarýnýn dibindeyiz. Paris’ teki Eiffel Kulesi’ nin mimarý olan Eyfel’ in çizimini yaptýðý heykel. Ancak kendisine yapmak kýsmet olmuyor. 1931 yýlýnda Brezilya’ lý bir mimar ayný projeye baþlayýp 1934 yýlýnda bitiriyor. Tek parça halinde olan heykelin elleri ve kafasý sabun taþýndan yapýlmýþ. Toplam 28 metre uzunluðunda ve aðýrlýðý 1145 ton. Herkes fotoðraf çekmek ve çektirmekle meþgul.
Güney Amerika’ da Portekizce konuþan tek ülke Brezilya ayný zamanda kýtanýn 2/3 oranýnda büyüklüðüne sahip. Türkiye’ nin yaklaþýk 12 katý kadar büyük bir coðrafya. 8,5 milyon metre karelik yüzölçümü ve 200 milyon nüfusu mevcut. Rio de Jeneiro’ nun nüfusu ise 14 milyon.
1492 yýlýnda Kristof Kolomp, Hindistan’ a gideceðim düþüncesiyle hep batýya giderek önce Küba, Karayip Denizi, Mayami’ ye geliyor. Sonra buranýn yeni bir kýta olduðunu keþfediyor. Güneye ve kuzeye daðýlýyor Ýspanyollar. Brezilya’ ya ilk gelenlerse Fransýzlar.
Protestan Fransýzlar Papa’ ya baþkaldýrdýklarýnda Katoliklerin lideri Papa tarafýndan “gavur” ilan ediliyorlar. Papa, “yeni dünya bulundu gidin Fransýzlarla savaþýn” diyor.
Portekizler de Papa’ nýn sözlerini üzerlerine vazife bilip, Brezilya’ ya geliyorlar. Brezilya ‘ da her yer nasýlsa çýplak uðrunda savaþýlacak bir yer deðil burasý diyerek Fransýzlar kaçýyor. Papa Güney Amerika kýtasýný ortadan ikiye bölüyor. Batýyý Ýspanyollara doðuyu da Portekizlilere veriyor.
1800 yýlýnda Napolyon Avrupa’ yý iþgal edince Portekiz Kralý Brezilya’ ya kaçýyor. Brezilya’ yý sömürge ülke olarak 300 senedir idare eden Portekiz Afrika’ dan getirilen kölelerle birlikte; Osmanlý Pasaportu taþýyan Rum, Ermeni, Kýrýmlýlarý kalifiye - nitelikli eleman olarak Brezilya’ ya gemilerle taþýyorlar.
Brezilya insanlarý sakin ve aðýr kanlýlar. Günde altý saat çalýþýyorlar. Sabah 10.00 ile 16.00 arasý. 10 yýl önce evsizlerin, sokakta yatanlarýn dolasýyýsla iþsizlerin nüfusa oraný % 40 mýþ. Þimdi bu oran iþsizlikte % 7’ ye düþmüþ. Çok ucuz neredeyse faizsiz ev kredileri vermeye baþlamýþ devlet. Halk göce rahatladýðýndan olsa gerek akþam olsa da biramýzý içsek, eðlensek diyor. Ýngilizce de bilmiyorlar, öðrenmek de istemiyorlar. Turistlerle tarzanca konuþuyorlar.
Brezilya Cumhurbaþkaný Lula da Silva döneminde ülkede, sosyal politikalar ve ekonomi gibi konularda çok ileri gidiyor. Ekonomik programýn üç direði artan döviz oranlarý, enflasyon-hedefli rejim ve sýký mali politikalar olmuþ. Brezilya aniden dünya sahnesine girmiþ gibi görünüyor, 2016 yýlýnda olimpiyatlara, ayrýca 2014 yýlýnda da dünya futbol kupasýna ev sahipliði yapacak. Brezilya’ da petrol bulunup iþlenmeye baþlandýktan sonra dünyanýn sekizinci büyük ekonomisi haline geliyor. Bu durum iç ve dýþ borçlarý olan ilk sekizde yer alan ülkeleri de dikkate aldýðýmýzda Brezilya’ nýn dördüncü sýraya yükselmesine neden oluyor. Zira Brezilya, ÝMF’ ye dýþ borcunun tamamýný tek kalemde ödedikten sonra bankalarla krizi çözüp iç borcu da sýfýrlayýnca tut tutabilirsen olmuþ. Gelir vergisi oraný sadece % 5. Katma deðer vergisi (KDV) diye bir þey yok. Vergi kaybý azalmýþ.
Brezilya ekonomisi, bu yýlýn ikinci çeyreðinde geçen yýlýn ayný dönemine göre yüzde 8,8 oranýnda büyümüþ. ÝMF’ ye kredi verecek duruma yükselmiþ.
Gelecek vadeden bir ülke. Genç olsam kesin buraya yerleþirdim.
Brezilyalýlar görüntüye hiç önem vermiyorlar. Lükse para harcamýyorlar, son model ve pahalý araba çýlgýnlýðý yok denecek kadar az. Tüm tüketimleri eðlenceye. Tarýmýn ve hayvancýlýðýn da ekonomilerinde çok önemli bir yeri var. Yüzölçümlerinin % 97 sini tarým alaný olarak kullanýyorlar. Kýþ aðaçlarý ve meyveleri yetiþmiyor. Dünyanýn temiz suyunun % 17’ si Brezilya’ daymýþ. Þehrin merkezsinde tatlý su gölü var. Gölün ortasýna en büyük yýlbaþý aðacýný demirden yapýyorlar. Çam yetiþmiyor çünkü.
Hükümet 10 yýldýr döviz kullanýmýný yasakladýðýndan ülke içinde kendi para birimi geçerli. Döviz bozdurmak için karaborsacýya götürdü rehberimiz. “Biz bunlarý geçmiþte de yaþamýþtýk” dedi içimizden biri. Kredi kartý kullanýmý epey yaygýn.
2014 Dünya Futbol Kupasý maçlarý Rio’ da yapýlacak olduðundan Brezilya’ ya sýrf bunun için 29 milyar dolar para verilmiþ. Kentte var olan gecekondularý ýslah etmelerini istemiþler. Bu nedenle de gecekondu mahallelerinin aðalarýný polis toplamýþ, göz altýna almýþ. Kasým ayý son haftasýnda sokak çatýþmalarýnýn yaþandýðý bölge merkezde deðil. Rio adýnda eyalette gerçekleþmiþ. Þimdi asayiþ berkemal.
Gecekondu bölgelerine “Favella” diyorlar. Daha çok tepelerde kurulan, insana acý veren mahalleler. Kentin merkezinde mavi gökyüzü, pýrýl pýrýl güneþ, mavi deniz ve tepelerinde çöplük “favella” lar. Favella denilen yerleri anlamak zor geliyor insana. Akýl almaz kötü bir koku var. Evler sýradan tuðlalý. Sývasýz. Çatýlarýn çoðu oluklu çinkoyla örtülü ya da teneke. Avlular dýþarýdan göründüðü kadarýyla yýkýk-dökük. Kiminde pencere var kiminde yok. Ama hepsinde bir yýðýn çocuk var. Polis bu bölgelere dýþarýdan insan sokmadýðý gibi kendisi de giremiyor. Oraya gidenin kokain alacaðýndan þüpheleniyor. Bu bölgelerde yaþayanlar kendi düzenlerini kurmuþlar yani “getto düzeni” ni. Ayrý bir dünya. Rio’ da 650 adet gecekondu bölgesi var. Dýþarýdan bu bölgelere müdahale edemiyorlar. Bu bölgelerde yaþayanlar vergi ödemiyor, elektrik ve su parasý da yatýrmýyorlar. Hayat tarzlarý çok farklý.
Her yer de olduðu gibi kent içinde deniz kýyýlarý güvenli ve zenginlerden oluþuyor. Deniz çok dalgalý. Yüzme imkaný yok denecek kadar az. Deniz açýða çekmiyor aksine dalgalar yüzen kiþiyi kýyýya atýyor. Yüzenler dalga nedeniyle ayak bileklerini burkulmasýyla çokça karþýlaþýyorlar. Boðulma tehlikesi yok gibi. Ýki saat güneþ altýnda kalýndýðýnda ise hastanelik olmak iþten deðil.
Rüzgar da çok yakýyor. Aralýk ayý yazýn baþý burada. Sýcaklýklar 25-30 derece arasýnda deðiþiyor. Yazýn Ocak ve Þubat aylarý havanýn en sýcak olduðu aylarmýþ 45 48 derece arasý. Nemle hissedilir sýcaklýk 60 dereceyi buluyormuþ. Kýþ aylarý ise Temmuz ve Aðustos. Ancak kýþýnda sýcaklýklar yazý aratmayacak þekilde, sadece daha çok yaðmur yaðýyormuþ…
Bülent Tokuçoðlu
