Ermeniler sütten çýkmýþ ak kaþýk deðil!..
24 Haziran 2014 21:41 / 1741 kez okundu!
Kýzýl Kurdistan neresi? Kurdýstana Sor kuye?
Günümüzde Azerbaycan ile Ermenistan arasýnda birçok çatýþma ve savaþ giriþimlerine neden olan Azerbaycan ile Ermenistan arasýndaki Laçin, Kelbecer (kevn bajer), Zengilan, Kubatlý, Cebrail ve Zengezur bölgelerinin aslýnda Kürtlerin anavataný olduðunu ve 1923 yýlýnda 1929 yýlýna kadar Rusyaya baðlý Kýzýl Kurdistan isminde resmi bir özerk yönetim olduðunu biliyor musunuz?
Ýþte detaylar ve saklanan tarih:
Azerbaycan / Kýzýl Kurdistan - Kurdistana Sor:
Kýzýl Kurdistan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliðinin, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinde 7 temmuz 1923'ten 8 nisan 1929'a kadar varlýðýný sürdüren yönetim birimidir.
Kürtçe: Kurdistana Sor
Azerice: Qýzýl Kürdistan
Rusça: Красный Курдистан (Krasniy Kurdistan)
Kurdistana Sor, 16 temmuz 1923 tarihinde Laçin, Kelbecer (kevn bajer), Zengilan, Kubatlý, Cebrail ve Zengezur bölgelerinde kurulan özerk devlettir. Bu bölgeler günümüzde Azerbaycan ve Ermenistan devletleri arasýnda yer almaktadýr. Bahsedilen özerk bölgenin boyutlarý Nahçivan ya da Karabað kadardýr. 1930 yýlýnda Stalin döneminde laðvedilmiþtir.
Peki bu bölgede kurulan Kürt devleti gökten zembillle mi indi? Hayýr. Daha önce bu bölgeyi kapsayan Kürt devletleri kurulmuþtu. Bunlar: 590-705 yýllarý arasýnda Mihrani Kürt, 9. y.y'da Deysemi Kürt devleti, 951-1164 yýllarý arasýnda Þeddadi devleti ve Revadi devletleridir. Bu devletler, gerek kurucularý gerekse yönettikleri halklar baz alýndýðýnda birer Kürt devleti olduðu anlaþýlmaktadýr.
Kýzýl Kürdistan otonomisi kurulduðu yýllarda bölgenin demografik yapýsý incelendiðinde bölgenin % 72,2 sinin Kürtlerden oluþtuðu, Azerbaycan komünist partisi tarafýndan tespit edilmiþtir.
Devlet kurulduktan sonra SSCB ve Türkiye cumhuriyeti yakýnlaþmalarý sonucu, Türkiye Cumhuriyetinin , Þeyh Sait isyaný ve daha sonra geliþen olaylardan etkilenip bu devleti kendine bir tehdit olarak görmeye baþlayýp SSCB 'ye yaptýðý baskýlar sonucunda 1930 yýlýnda SSCB yönetimi tarafýndan laðvedilmiþtir. Yani lafýn özü, bu devlet uluslararasý siyasete kurban edilmiþtir.
Kurdistana Sor laðvedildikten sonra bu bölgede yaþayan Kürtler belirli kültürel ve sosyal haklara sahiptiler. Fakat 1937 yýlýna gelindiðinde verilen bu haklarda geri alýnmýþ ve bölge halký sistematik bir þekilde tehcire maruz býrakýlmýþtýr.Bu sürgün iþlemleri Kuruþçev iktidarýna kadar devam etmiþtir. Kuruþçev iktidarý döneminde yapýlan müracaatlar ile bölgeden ayrýlanlara dönüþ hakký verilmiþ ve Kürtlerin yaþadýðý bölgelerde belirli kültürel ve sosyal haklar verilmiþtir. Fakat Brejnevin iktidarý Kuruþçevden almasý ile birlikte bu haklarda Kürtlerin elinden alýnmýþtýr.
Günümüzde Kurdistana Sor bölgesindeki halklarýn çoðunluðu, Orta Asya, Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan topraklarýnda yaþamaktadýr. Sayýsal veriler ile ifade edersek, Türkmenistan'da 200 bin, Azerbaycan'da 400 bin, diðer devletler de ise yaklaþýk 200 bin Kürt yaþamaktadýr ve maalesef bu insanlarýn herhangi bir kültürel ve sosyal haklarý yoktur. Yaþadýklarý bölgede asimile edilmeye çalýþýlmaktadýr. Hatta bu bölgelerdeki Kürtlerin yaklaþýk % 90'nýn asimilasyonun eþiðinde olduðu belirtilmektedir.
Kýzýl Kurdistan laðvedildikten sonra, Azerbaycan ve Ermenistan arasýnda kalan Kürtler her iki devlet tarafýndan sistematik bir þekilde asimilasyona maruz kalmýþtýr. Azerbaycan bu asimilasyonu direk yaparken (eðtim-dil-kültürel alanlarda)-hatta kimliklerde yer alan Kürt ibaresi 1936 yýlýnda Azerbaycanlý olarak deðiþtirilmiþtir. Ermenistan bu asimilasyonu Müslüman Kürt-Yezidi Kürt ayrýmý yaparak yapmýþtýr.
Yaþanan bu asimilasyona karþý 1989 yýlýnda YEKBUN örgütü kurulmuþtur. Bu örgütün yaptýðý giriþimlerin ana nedeni asimilasyonun önlenmesi ve Kürtlerin 1923-1930 yýllarý arasýndaki topraklara tekrar dönmesini saðlamaktýr. Bu örgütün yaptýklarý giriþimler sonucu 1990 yýlýnda SSCB KB MK Genel Sekreter Yardýmcýsý G.U. Revenko'nun "Size Kýzýl Kürdistan müjdesini vermek istiyorum. Birkaç ay içerisinde otonom bir Kürd bölgesi kurulacaktýr" sözü örgütün giriþimlerinin sonuca yaklaþtýðýný göstermektedir. SSCB parlementosu otonom bölge için bir komisyon da kurmuþtur. Malesef 1991 yýlýnda Sovyetlerin daðýlmasý ile bu giriþimler sonuçsuz kalmýþtýr. SSCB’nin daðýlmasý ile YEKBUN örgütü de faaliyetlerine son vermiþtir.
Ayrýca 90’lý yýllarýn baþýndan beri devam eden Azeri-Ermeni savaþýnýn gerçekleþtiði topraklar da Kýzýl Kürdistan bölgesi topraklarýdýr. 1923 yýlýnda kurulan Kýzýl Kürdistan bölgesi topraklarý günümüzde Azeri-Ermeni anlaþmazlýðýnýn temel nedenidir.
Ýþin ilginç tarafý, tehcire maruz kalan Ermenilerin, Kürtlere yaptýðý tehcirlerdir. Günümüzde Kýzýl Kürdistan diye adlandýrdýðýmýz coðrafyada maalesef Kürt kalmamýþtýr. Katta Kürdü geçtik Azeri bile bulunmamaktadýr. Ermeniler sistematik bir þekilde Azeri ve Kürtleri bu bölgeden sürmüþlerdir. Bu bölge halklarý günümüzde mülteci durumunda yaþamaktadýr.
Murat AKKUÞ
24.06.2014
