Iðdýr Ýçin Deprem Hazýrlýðý
16 Mart 2023 23:15 / 526 kez okundu!
Bazen bir musibet bin nasihate bedeldir. Maraþ Pazarcýk ve Elbistan Merkezli, 7,7 ve 7,6 þiddetindeki depremlerin on ilimizde yarattýðý felaket içimizi yaktý.
****
Iðdýr Ýçin Deprem Hazýrlýðý
Bazen bir musibet bin nasihate bedeldir. Maraþ Pazarcýk ve Elbistan Merkezli, 7,7 ve 7,6 þiddetindeki depremlerin on ilimizde yarattýðý felaket içimizi yaktý.
Bu deprem gösterdi ki denetim ve tedbir de eksik kalýrsak olasý bir depremde Iðdýr’da da bir felaket yaþayabiliriz. Nitekim Rus yazar 1848 tarihinde yaþanan Iðdýr depreminde yeryüzüne balýklarýn fýrladýðýný yazmýþtýr.
He ne kadar 2’nci derece riskli deprem bölgesinde olsak da 1962 depreminde Iðdýr il genelindeki tüm evlerin tek katlý olmasýna raðmen üç bin ev yýkýlmýþ, bir kiþi ölmüþ 22 kiþi de yaralanmýþ ve deprem aralýklarla devam etmiþti.
Deprem uzmanlarýnýn açýklamalarýna göre Iðdýr’da en son deprem 12 Aðustos 2020 tarihinde saat 02.29'da 4,4 büyüklüðünde kaydedildi. Depremin 6,47 kilometre derinlikte meydana geldiði belirlendi. Merkez üssü Iðdýr'ýn Karagüney köyü olan deprem, Iðdýr'ýn yaný sýra çevre illerde de hissedildi.
Deprem öldürmez bina öldürür
Deprem öldürmez bina öldürür sözü doðru bir sözdür. Çünkü asýl felakete neden olan, binalar ve o binalarýn altýnda kalýp can veren insanlarýn yarattýðý trajedidir. Trajediyi yaþamamak için tek çözüm tedbiri artýrmaktýr. Maraþ depreminde binlerce bina yýkýldý ama ayakta kalan binalar da vardý. Saðlam binalarýn öldürmediðine hepimiz yeniden þahit olduk.
Herkesin aklýnda tek soru binam saðlam mý?
Þu anda herkesin aklýnda tek soru binam saðlam mý? Bunun için herkese ilk tavsiyem tabii ki binalarýnýn saðlamlýklarýný kontrol ettirmeleridir. Binanýzýn saðlamlýðý ile zeminin de saðlam olmasý gerekli. Tedbirleri etkili ve sonuç alýcý olacak þekilde artýrmalýyýz ki enkazýn altýnda kalmayalým. Depreme ve imara yönelik çalýþmalarýn baþlatýlmasý lazým.
Iðdýr’da Binalara 'Fore Kazýk' ve ‘Perde Beton' Zorunluluðu Getirilmelidir
Antalya'nýn Konyaaltý ve Muratpaþa belediyeleri, 'fore kazýk' ve 'beton perde' sistemlerini zorunlu hale getireceklerini belirttiler. Iðdýr belediyesi de 'Fore Kazýk' ve ‘Perde Beton’u zorunlu hale getirmelidir. Fore kazýk sistemi sayesinde binanýz daha saðlam bir zemine oturtulmuþ olur. Yapýnýn yükleri bu saðlam zemin sayesinde taþýnýr hale gelir. Aksi takdirde zemin saðlam deðilse, binanýzýn saðlam olmasý da maalesef iþe yaramayabilir. Saðlam olmayan zeminlerde kullanýlan fore kazýk sistemi ile yapýnýn yükleri daha saðlam zeminlere ulaþýr.
Asma tavan ile binalardaki çýkmalara izin verilmemeli
Asma tavan ile binalardaki çýkmalara izin verilmemelidir. Binanýn altý küçük kalýrken yukarýya doðru balkonlar çýka çýka tepesi daha geniþ, dibi ise dar kalýyor. Oysaki tam tersinin olmasý lazým. Alt geniþ tepenin dar kalmasý daha dayanýklý yapar. Üst katlarýn depremi daha þiddetli hissettiðini unutmayalým!
Sorunlu binalar tespit edilmeli
Binalarýn risk tahlili yapýlmalý, yýkýlmasý gerekenler derhal yýkýlmalý, dayanýksýz olanlar ivedilikle güçlendirilmeli ya da dönüþtürülmeli. Bunun yaný sýra kolunu kesilmiþ, bodrumuna su dolan miadýný doldurmuþ binalar denetimden geçirilmedir. Güçlendirme ise güçlendirme, kentsel dönüþüm ise kentsel dönüþüm ne gerekiyorsa yapýlmalýdýr.
Deprem aný eðitimleri verilmeli
Deprem anýnda ne yapýlmasý gerektiði ve nasýl davranýlmasý gerektiði konusunda þimdiden yoðun eðitimler verilmeli. Yeni nesil deprem anýnda panik olmadan davranmayý öðrenmeli. Ev içi düzenleme çalýþmalarý (Ör. Mobilya sabitlenmesi vb.) þimdiden yapýlmalýdýr. Evlerde deprem çantalarý bulundurmalýdýr.
Toplanma Alanlarý belirlenmeli
Deprem sonrasý belirlenen toplanma alanlarýna ulaþýlmasý zorlaþacaktýr. Bu zorluðun nasýl aþýlacaðý þimdiden çalýþýlmalý. Zira deprem zamaný herkes kendi derdine düþecektir. Oysa þimdiden kim ne zaman, nasýl, nerde olacak, belli olmalýdýr.
Doðal Afet Konteynerleri temin edilmelidir
Doðal afet konteynerleri depremde can kurtarýr. Öncelikle yarlýlara ev sahipliði yapar, sonrasýnda depremzedelere yaþam alaný sunar. Bu konteynerlerin yerleri belirlenmeli ve þimdiden yapýlarak hazýr hale getirilmelidir. Deprem sonrasý insani yardým, ilaç ve temin yerleri olarak iþlev görmelidir.
Kurtarma Çalýþmalarýna hazýrlýk yapýlmalý
Ve en önemli huþulardan olan kurtarma çalýþmalarý AFAD ve AKOM koordinasyonu ile nasýl yürütülecek bugünden çeþitli demonstrasyonlar ve tatbikatlarla gerçekleþtirilmeli. Unutulmamalý ki o an geldiðinde her an can demek olacaktýr.
Medsamor tehlikesi yaný baþýmýzda!
Iðdýr’ýn yaný baþýndaki Medsamor nükleer santrali 1988 yýlýnda Ermenistan’da meydana gelen depremde zarar gördü. Bir reaktör sýzýntý yapýnca beton dökülerek kapatýlmýþtýr. Depreme yakalanmadan bu santral kapatýlmalýdýr. Bu santralin kapatýlmasý Doðu Anadolu bölgemiz ile Ermenistan, Ýran ve Azerbaycan’ý büyük bir tehlikeden kurtaracaktýr. Medsamor kapatýlmalýdýr.
Murat AKKUÞ
10.03.2023, IÐDIR
