Ýnönü'nün Doðu Planý: ‘Kürtleri Türkleþtirin'
14 Ocak 2023 22:42 / 1042 kez okundu!
"Erzincan Kürt merkezi olursa korkarým Kürdistan kurulur. Van ve Erzincan'da Muþ ovasýnda ve Alazýð ovasýnda kademeli olarak Türk kitlelerini bir araya getirmek zorundayýz. Kürtleri Türkleþtirmenin en etkili yolu, Türklerle Kürtlerin ayný okullarda eðitimini düzenlemektir.
****
Ýnönü’nün Doðu Planý: ‘Kürtleri Türkleþtirin’
1935 Ýsmat Ýnonu'nun Doðu Planýndan:
"Erzincan Kürt merkezi olursa korkarým Kürdistan kurulur. Van ve Erzincan'da Muþ ovasýnda ve Alazýð ovasýnda kademeli olarak Türk kitlelerini bir araya getirmek zorundayýz. Kürtleri Türkleþtirmenin en etkili yolu, Türklerle Kürtlerin ayný okullarda eðitimini düzenlemektir.
Diyarbakýr, güçlü bir Türk merkezi olabilmek için etkinliklerimizi rahatlýkla yürütebilmemiz önemlidir. Dersim ilinin örgütlenmesi ile askeri yönetim kurulmasý ve Dersim ýslah programýna baðlanýlmasý þarttýr. Erzurum'da Kürtlere karþý güçlü bir Türk merkezi kurulmasý, böylece boþaltýlan Ermeni köylerine Kürtlerin yerleþtirilmesinin de önüne geçilmesi þart...
"Bitlis, Hizan ve Mutki arasýnda, suni olarak sürekli devlet gücüyle bir araya getirilen bir Türk Merkezi olmalýdýr. Eðer olmasaydý, onu yaratmak zorunda kalýrdýk. "
• Kürtlerin þehirlere yerleþmesi engellenmelidir.
• Kürtlerin etkisini azaltmak için Karadeniz'den göçmenler buraya getirilmelidir. Örneðin Van'a yerleþtirilen Karadenizli Türklerden bahsederek memnuniyetini saðlamalýyýz. Böylece Kürt bölgelerine diðer göçmenlerin geliþini kolaylaþtýrmalý.
• Türk ve Kürt þehirleri olarak ayrýlan istasyonlar ayrý ayrý hizmet almalýdýr.
• Kürtlerin olduðu yerlerde okullar açýlmamalý, açýlacaksa Türkler için okullar açýlmalý, ikinci planda Kürtçeyi çok daha hýzlý öðrenebilecek yerlerde açýlmalýdýr.
• Mardin, Urfa, Hakkâri gibi sýnýr bölgelerinde Fransa ve diðer ülkelere karþý iyi bir yönetim kurulmalýdýr.
• Boþaltýlmýþ olan Ermeni köylerine Kürtlerin yerleþmesi engellenmelidir.
• Kürt bölgesi nüfus bakýmýndan yoðun olmasýna raðmen nüfus bakýmýndan ülkeye katký saðlamamaktadýr. Bu nedenle yeraltý kaynaklarýnýn (petrol, linyit) daha çok nasýl kullanýldýðý araþtýrýlmalýdýr.
• Trahom ve cüzam hastalýklarý (sadece Kars'ta yaklaþýk bin cüzam var) bölgede çok popüler.
• Kürtlerin asimile edilmesi gerekiyor. Kürt cazibesine karþý Türk merkezleri kurulmalý.
• Kürdistan coðrafyasý tren hattý tarafýndan kontrol edilmelidir.
• Dersim'e müdahale edilmeli.
• Kaçakçýlýk önlenmeli. Kürtlerin ekonomik güç kazanmasýnýn önüne geçilmelidir. Gerekirse bunun için vergi kesilmeli.
Belge
Doðu Seyahat Raporu / 21 Aðustos 1935
