Kadýn Dengbej Susika Simo'yu Unutmayalým
08 Mart 2019 13:04 / 1891 kez okundu!
Susika Simo 1925 yýlýnda Ermenistan’ýn Alagaz (Elegez) bölgesinde Kürt ve Ezidi bir ailenin kýzý olarak dünyaya geldi.
Sovyetler Birliði’nde doðup büyüyen Susik, üniversitede aldýðý týp eðitiminin ardýndan bir süre Gürcistan’da bir hastanede çalýþýr. Ancak Susik’ýn içinde durmaksýzýn çalan bir ritim vardýr ve kýsa süre sonra hastanedeki iþini býrakarak bu ritme kaptýrýr kendini.
Yaþadýðý toplumun baskýcý tavrý ve hâkim olan feodal tutumuna raðmen içindeki tutkunun izini süren Susik, Sovyetler Birliði ve Ermenistan’ýn ilk Kürt kadýn dengbeji olur.
****
Kadýn Dengbej Susika Simo’yu Unutmayalým
Susika Simo 1925 yýlýnda Ermenistan’ýn Alagaz (Elegez) bölgesinde Kürt ve Ezidi bir ailenin kýzý olarak dünyaya geldi.
Sovyetler Birliði’nde doðup büyüyen Susik, üniversitede aldýðý týp eðitiminin ardýndan bir süre Gürcistan’da bir hastanede çalýþýr. Ancak Susik’ýn içinde durmaksýzýn çalan bir ritim vardýr ve kýsa süre sonra hastanedeki iþini býrakarak bu ritme kaptýrýr kendini.
Yaþadýðý toplumun baskýcý tavrý ve hâkim olan feodal tutumuna raðmen içindeki tutkunun izini süren Susik, Sovyetler Birliði ve Ermenistan’ýn ilk Kürt kadýn dengbeji olur.
Susik bulunduðu þartlarda çok güç olan bir baþarýya imza atarak 1946 yýlýnda 21 yaþýndayken Kürt halký adýna ilk kez sahneye çýkýp Kürtçe klam söyleyen kadýn dengbej olur.
Ermenistan’ýn baþkenti Yerevan’da radyo yayýnlarý yapmaya baþlayan Susik, yalnýzca Ermenistan deðil Gürcistan ve pek çok Sovyet ülkesinde de klamlar seslendirir.
Susik, aþýk olduðu Ermeni bir sporcu olan Kulya Neftelyan ile evlenir. Kendi etnik kökeni dýþýnda biriyle evlenmesi Susik’ýn içinde olduðu toplumun tepkisini çeker. Lakin müziðinde nasýl ki toplum normlarýný yýktýysa sevdiði insan için de ayný cesurlukla hareket eder. Ýliþkileri sahneye de taþýnýr, birlikte sahne alýr ve düet yaparlar.
Susik sahneyi sanatçý Egîdê Cimo ile de paylaþýr. ‘Kavalýn miri’ olarak anýlan Cimo çalar, Susik da söyler.
Kürtçe ve Ermenice ezgiler seslendiren Susik, Ermenistan’daki Filarmonya sahnesinden de klamlarýyla geçer.
Bu sahne, ülkede yaþayan haklarýn kültür ve sanatlarýný diðer insanlarla paylaþtýklarý büyük bir alandýr.
Susik sadece halkýnýn ezgilerini seslendirmekle de kalmaz, Kürt halk oyunlarýný da sahneler. Öyle ki kendisine bu sebeple ‘Gula Govende’ diye de hitap edilir.
Ayný zamanda bir sosyalist olan Susik, 1965’lerde Ermenistan’daki Kýzýl Meydan’da konserler verir. Bu konserlerde biletlerin günler öncesinden tükendiði ve dinleyicilerin onu dinlemek için saatler öncesinden sýraya girdiði anlatýlýr.
Ýdeolojisini sanatýyla da harmanlayan Susik’ýn bu alandaki unutulmaz bestelerinden biri Leninê Mezin (Büyük Lenin) eseridir.
Dönemin þartlarý el vermediðinden Susik hiç kaset çýkaramaz lakin eserlerinin bir kýsmý bugüne taþýnabilmiþtir.
Susik, 1977’de Erivan’da yaþamýný yitirir.
Susik’ýn cesur adýmlarla açtýðý bu yol sadece kendisi için deðildir, o pek çok Kürt kadýna da örnek olur. Tabir-i caizse o bir ateþ yakmýþtýr ve ardýndan gelen kadýnlar bu ateþi koca bir meþaleye dönüþtürür.
Murat AKKUÞ
07.03.2019, Iðdýr
Son Güncelleme Tarihi: 08 Mart 2019 14:03
