Kýrmýzý Kalp
08 Þubat 2017 12:41 / 1642 kez okundu!
Uzun zaman önceydi. Annemin elinden tutmuþ, birlikte uzun bir kuyruðun orta sýralarýnda bekliyorduk. Burasý Tanzim satýþ maðazasýnýn önünüydü.
“Anne, neden burada bekliyoruz?” demiþtim.
“Toz þeker alacaðýz”, demiþti.
Ýlk þubesi Ýzmir Gültepe’de açýlan Tanzim satýþ maðazalarýnýn kuruluþ amacý gelir durumu iyi olmayan halka ucuz ve temiz gýda saðlamaktý. Yýllar sonra marka adý deðiþerek Tansaþ oldu ve hisseleri satýldý. Sonra Migros maðazalar zincirine katýldý... Küçük bir semtte baþlayan mütevazý yolculuðu yýllarýn ardýndan yalnýzca kâr amacýyla hizmet veren bir görünüme büründü. Alýþkanlýðýmýz yüzünden ayaklarýmýz ismi ne olursa olsun bizi bu maðazalara götürdü. Bazen kýzdýk, beðenmedik, mutsuz olduk ama vazgeçemedik.
Bu marketler zincirinin büyük gösteriþli maðazalarýnda bir süre sonra kitap satmaya bile baþladýlar. Herkes bir þekilde deðiþime ayak uyduruyordu. Öyle bir dönem geliyorduki, köklü yayýnevleri de bu deðiþimin dýþýnda kalamýyordu.
Erdal Öz'ün kurduðu, nam-ý diðer kýrmýzý kalpli beyaz kitaplarýn yayýnevi Can Yayýnlarý da bu deðiþimden payýný alarak sancýlý süreçlerden geçip bugünlere geldi.
Deðiþim her zaman iyi midir?
Erdal Öz ve ekibi Türkçe'ye kazandýrdýðý çeviri romanlarla, yeni yazarlarla Türk edebiyatýna ve okuruna yeni bir soluk getirmiþti. Erdal Öz vefat ettikten sonra yayýnevi hýzlý bir deðiþimin içine girdi; Genel yayýn yönetmeni çalýþan kadrosu, deðiþmiþ, yayýn çizgisi, kapak tasarýmlarý, kitap ebatlarý farklýlaþýyordu… Kýsacasý, Can Yayýnlarý kabuk deðiþtiriyordu.
Ýlk etapta özellikle bazý kitaplarýn boyutlarýnýn okurlarca pek tutulmayan Doðan Kitap baskýlarýna birebir benzemesi olumsuz bir durumdu. Okurun algýsýndaki kýrmýzý kalpli yayýnevi gitmiþ, yerine, genelde best seller kitaplarýn basýldýðý, raflara sýðmayan büyük ebatlarda kitaplar çýkarmaya baþlamýþtý. Yenilik ve deðiþim geri tepmiþti. Can Yayýnlarý’ný takip eden okurlar, yeni çýkan raflarýnda beyaz kapaklý kýrmýzý kalpli kitaplarý aradýðý için yeni formattaki Can kitaplarýný es geçiyordu. Bunun en büyük kanýtý Ayfer Tunç'un Bir Deliler Evinin Yalan Yanlýþ Anlatýlan Kýsa Tarihi’nin baþýna gelendir: Ýlk önce þömiz kapak ile klasik tasarýmdan farklý olarak yayýmlanan ve bu þekilde okurun dikkatini çekmeyen, beklenen satýþý yakalamayan kitap, þömiz baskýsýndan kurtulup kýrmýzý kalpli geleneksel kapaða dönüþünce okurun daha çok dikkatini ve ilgisini çekmeye baþladý.
Eskiden, çýkan her kitabý satan/çok satan Can Yayýnlarý, sanýrým bir duraklama dönemine girmiþti. Kabuk deðiþtirmek sancýlý oluyordu. Okur, sevip de alýþtýðý tarzdan vazgeçmek istemiyor, Can’dan çýkan yeni kitaplara burun kývýrýyordu. Can Yayýnlarý okuru olarak Paulo Coelho'nun kitaplarýnýn büyük boy baskýlarýný ve kapak tasarýmlarýný görünce hayal kýrýklýðýna uðramýþtým. Deðiþim böyle olmamalýydý.
Yayýnevi deðiþim içinde deðiþim geçiriyordu. Beyaz kapaða dönmüþ olsalar da arada bir renkli kapaklarla okura göz aþinalýðý kazandýrmaya çalýþýyorlardý ve bundan vazgeçmiyorlardý. Can Yayýnlar’ý okuru her ne kadar bu yeni duruma alýþamasa da kýrmýzý kalbin renkli kitaplarda beyaza dönüþmesine aldýrmadan o kalbin peþinden gitmeye devam ediyordu.
Gördüðüm kadarýyla, 2015 yýlýnda Can Yayýnlarý bir anka kuþu gibi küllerinden yeniden doðuyordu. Sýrma Köksal, Genel Yayýn Yönetmeni olduktan sonra büyük ebatlý kitaplar normal boyutuna dönmüþ hatta özel baskýlarla bazý kitaplar gömlek cebimize girecek kadar küçülmüþtü. Can Yayýnlarý geçtiðimiz yýl tekrar bir deðiþim geçirmiþ, doðru ve akýlcý yeniliklerle okurun kalbini yeniden kazanmýþtý. Hollanda'da özel olarak Jongbloed bv tarafýndan üretilen “mini kitap” serisini basýnca genel olarak okurdan iyi not aldý.
Lügat 365 ve Can Almanak 2015/2016 oldukça ilgi gören basýmlar oldu. Özellikle Almanak’ýn kapaðýna yazýlan “Sansürsüz Kültür Sanat Yýllýðý” baþlýðý dikkat çekti.
Tanzim satýþ maðazalarýný özlüyorum. 90’larýn ve 2000’lerin deðiþim atmosferi, onun ve onun gibi samimi kurumlarýn sýcaklýðýný hemen her yerde kaybettirmiþti. Can Yayýnlarý’ndaki ikinci etap deðiþimin genel olarak olumlu olduðunu düþünüyorum. Kalbi bazen kýrmýzý bazen beyaz olsa da içinde hâlâ sýcak bir kalp taþýdýðýný hissettiriyor.
Ýyi okumalar...
Murat ÞAHÝN
08.02.2017
Son Güncelleme Tarihi: 10 Þubat 2017 23:22
