Paradan altı sıfırın atılmasıyla metali de basılan 1 YTL, kalpazanların gözdesi haline geldi.
08 Ocak 2009 19:28
Paradan altı sıfırın atılmasıyla metali de basılan 1 YTL, kalpazanların gözdesi haline geldi.
20 yeni kuruşa mal edilerek 70 yeni kuruşa satılan madeni 1 yeni liranın sahtesini gözle ayırt etmek oldukça zor.
Uzmanlara göre para değişimi ile günlük hayatta madeni 1 yeni liranın kullanımı arttı ve kontrolü zor olduğu için kalpazanlar 1 YTL`nin sahtesine ağırlık verdi. Piyasaya giren sahte metal paralar yüzünden de değişim oranı ancak yarı yarıya gerçekleşti.
Sahte madeni paralardaki artışı incelemeye alan Darphane Matbaası, baskı tekniğini değiştirme kararı aldı. Matbaa yeni basılacak paralara dikkat çekici bazı güvenlik unsurları ekleyecek.
Emniyet, sahte madeni para ile mücadele çerçevesinde gerçekleştirdiği birçok operasyonun dosyasını Darphane`ye gönderdi. Adli makamların kendilerine 30 dosyanın raporunu gönderdiklerini açıklayan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdür Vekili Ahmet Büyükkaymaz, daha etkin mücadele etmek için `Metal Para Hattı` kurduklarını belirtti. 0 212 274 98 13 No`lu telefon ile vatandaşlar sahte madeni YTL`ler hakkında bilgilendiriliyor. Sahtecilik olayı karşısında yapmaları gerekenler anlatılıyor. İhbarlar kabul ediliyor. Gelen bütün telefonları değerlendiren matbaa yetkilileri, sahte madeni paraların baskı yöntemlerini mercek altına aldı. Yetkililer, `yöntemleri` safdışı bırakacak yeni basım teknikleri üzerinde çalışıyor. Darphane, yeni teknoloji kullanarak basacağı madeni paraların `güvenlik özelliklerini` sır gibi saklıyor. YTL`ye geçiş sonrası yeni madeni paralarda dönüşümün yüzde 50`de kaldığını ifade eden Darphane Genel Müdür Vekili Büyükkaymaz`a göre TL cinsinden eski madeni paraların değişimi 2006`da gerçekleşecek.
Sahte parayı üreten veya piyasaya sokan, 2 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adli para cezasına mahkum edilecek. Sahte parayı `bilerek` kabul eden kişi de 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası alacak. Kalpazan olmasa da eğer sade vatandaş sahteliğini `bilmeden` aldığı paranın `sahte olduğunu öğrenip kullanmaya kalkarsa` bu kez de 3 aydan 1 yıla kadar hapis ile cezalandırılacak.
1 YTL`nin sahtesi daha ağır Orijinalinden ayırt edilmesinin oldukça zor olduğu sahte madeni YTL`ler gerçeğinden daha ağır. Gerçek 1 yeni lira 8,44 gram ağırlığında iken sahtesinin ağırlığı 9,06 gram. Göbekte kullanılan maden aslından farklı bir yapıda olduğundan kısa bir süre sonra kararıyor. Ancak ortası kararmayan sahteleri üretenler var. Piyasaya çok miktarda sahte 1 YTL sürülmesi karşısında esnaf çaresiz. Sadece dükkanlarında mıknatıs bulundurmakla yetiniyor.
Ancak sahte para eline geçen vatandaş karakola gitmesi gerektiği için bunu ya imha ediyor ya da alışverişlerinde kullanmaya devam ediyor. Esnaf TL`yi geri çevirmiyor Yılbaşından itibaren Yeni Türk Lirası kullanılmaya başlandı; ancak müşterisini kaybetmek istemeyen esnaf, 6 sıfırlı Türk Lirası`nı almaya devam ediyor. Esnafın bu uygulamasına Migros, Tansaş, Kiler, Makro ve Kipa gibi Türkiye`nin önde gelen zincir marketleri de destek veriyor. Karın alınmasını, Türk Lirası`nın Ziraat ve Merkez Bankası`nda değiştirme imkanının devam etmesine bağlayan uzmanlar, `Ticarette nakit akışı önemlidir.` diyor.
Piyasadaki 50, 100, 250 ve 500 bin liralık madeni paralar 31 Aralık itibarıyla tedavülden kaldırıldı. Ancak 1, 5, 10 ve 20 milyonluk kağıt paralar 31 Aralık 2015`e kadar Merkez Bankası ile Ziraat Bankası şubelerinde değiştirilebilecek.
MIKNATISLI ÇÖZÜM: Alışverişlerde sıkça kullanılan 1 YTL`nin sahtelerinin artması üzerine defterindeki zarar bölümü kabaran esnaf, polisten aldığı akılla `mıknatıslı denetim`e başladı. Sahte 1 yeni liralar demir alaşımından yapıldığı için mıknatıs tarafından çekiliyor.
Zaman
