Cahille Sohbeti Kesin
18 Mayýs 2019 14:44 / 1248 kez okundu!
Bilge, parmaðýyla gökyüzünü, ayý, yýldýzlarý iþaret etmiþ. Cahil, parmaða bak demiþ... Çünkü cahilin ufku parmaðýn bittiði yere kadardýr, parmaðýn iþaret ettiði yere kadar deðil!
****
Cahille Sohbeti Kesin
Mevlâna “Mesnevi”sinde bir Hazreti Ýsa hikâyesi anlatýr: Bir gün Hazreti Ýsa arkasýna endiþeyle bakarak kaçar gibi hýzla yürüyormuþ. Adamýn biri bu durumu görmüþ, merak edip sormuþ:
“Arkanda kimseyi görmedim ama sen kaçýyorsun, kimden kaçýyorsun?”
Hazreti Ýsa cevap vermeden koþmaya devam etmiþ. Adamýn da inadý tutmuþ peþine takýlmýþ. Biraz yaklaþýnca baðýrmýþ:
“Ne olur biraz dur da söyle, çok merak ettim neden kaçtýðýný; arkanda ne insan var ne de kaçmana gerek hayvan…”
Hazreti Ýsa durmuþ, adamýn yanýna gelmiþ ve cevap vermiþ:
– Ben bir ahmaktan ve bütün ahmaklardan kaçýyorum…
Adam þaþýrmýþ:
– Körlerin gözlerini, saðýrlarýn kulaklarýný açan sen deðil misin?
– Evet…
– Ölüleri dirilten sen deðil misin?
– Evet benim…
– Topraktan kuþlara can veren sen deðil misin?
– Evet benim…
Adam biraz daha meraklanmýþ:
– Bunca mucizeyi yaratan Hazreti Ýsa bir ahmaktan ve bütün ahmaklardan neden kaçar?
“Dinle” demiþ Hazreti Ýsa, “Bütün dediklerin doðru.
Körler için dua ettim gözleri açýldý…
Saðýrlar için dua ettim kulaklarý açýldý…
Cansýz bedenler canlandý…
Ama ahmaðýn gönlüne ve kafasýna hiçbir þey sokmayý baþaramadým… Konuþtum kafasýna girmedi… Okudum yüreðine gitmedi…
Yüzlerce kez okudum…
Binlerce kez konuþtum…
On binlerce kez anlattým…
Ama ahmak, ahmaklar sadece bir kaya parçasýna dönüþtü…
Ne kafalarý kýmýldadý ne de yürekleri…
Böylece ahmaklardan her türlü kötülüðün gelebileceðini anladým, bu yüzden bütün ahmaklardan kaçýyorum…” deyip gitmiþ.
Kýssadan meselden hisse çýkarmalý mý; Evet. Ahmak ve cahil, ben merkezli ve empati yoksunudur. Her bir þeyi bildiðini düþünür hep, bu sebeple kendinden razýdýr. Kendisinin yanýlmýþ olabilme ihtimalinin yanýndan yöresinden bile geçmez, bundan dolayý ukalaca eleþtirmeyi pek sever, ama özeleþtiriyi asla kabul etmez, yeni bilgiler iþine yaradýðý ölçüde kýymetlidir. Kibirli olmada sýnýr tanýmaz.
Saygýsýzlýk etmiþ olmak cahil için asla geçerli deðildir. Onun defterinde özrün zerre kadar yeri yoktur. Çünkü haklýdýr o!
Kendisi gibi düþünmeyeni ucuz dedikodularla karalamak onun için erdemdir adeta. Ýyisi mi cahilden uzak durmaktýr.
Ýmam Gazali “Cahillerle tartýþmaya girmeyin, çünkü ben denedim hiç baþarýlý olamadým” der. Cahili kazanýrým diye emek harcamak zamanýnýzý öldürmekten öteye gitmez. Onun için uzak durmak en doðrusu.
Cahil ve ahmak ölçü, düzey bilmez. Bundan ötesi ölçüsüz ve seviyesiz olduðunun farkýnda da olmaz. Hep konuþmak zorunda olduðunu düþünür. Cahil, ahmaktýr, kendine olduðu gibi baþkalarýna da zarar verir. Ve asla hatayý kabul etmez, hatalý biri varsa bu hep kendi dýþýndakilerdir. Zaman zaman okur cahil, ama okuduklarýndan kimi alýntýlar yaparak ne kadar bilgili olduðunu çevresine anlatmaya çalýþýr. Oysa o paylaþtýklarýndan bir tek cümle dahi kendisine ait deðildir. Bu baptan hareketle kültürlü olan öðrenmeyi, cahil ise hep ukalaca ders vermeyi tercih eder.
Cahil, insaný yorar. Cahile söz anlatmak zordur. Cahilden dost olmaz. Cahilin her sözü, akýllý insana aðýr yüktür, baþ aðrýsýdýr.
Bilge, parmaðýyla gökyüzünü, ayý, yýldýzlarý iþaret etmiþ. Cahil, parmaða bak demiþ... Çünkü cahilin ufku parmaðýn bittiði yere kadardýr, parmaðýn iþaret ettiði yere kadar deðil!
Bakýn cahillerden uzak durmayý ilke edinen büyük alim Þêx Evdirehmanê Axtepî ne diyor.
“Bila çil sal di zindanan da bimînim
Her roj sed mar û dûpiþkan bibînim
Li hevrazan tayê aþan bikiþînim
Li berwaran pezkûviyan biçêrînim
Zivistanan li ser avan bimînim
Ne ku carek yekî ehmeq bibînim...”
Özetin özeti; kýrk yýl yýlan ve akreplerle zindanda yaþamaya, yine bu kadar süre her türlü zorluðu yaþamaya evet! Ama cahil ahmakla bir an bile yaþamaya asla.
Uzak durun cahilden ne denli doðru iþ yaptýðýnýzý fark edeceksiniz. Uðraþmayýn emekleriniz boþa gider.
Ol sebeple bir þarkýdan bir kaç dizenin yeri ile kelama nokta koymanýn vaktidir.
“gül yüzlü güldestim, pirim ben sana küstüm,
inan deðil sana kastým, cahille sohbeti kestim...”
Cahille, ahmakla sadece sohbeti deðil merhabayý da kesin...
Þeyhmus DÝKEN
18.05.2019
