Diyarbakýr Amed midir?
22 Temmuz 2012 12:09 / 1495 kez okundu!
"Dünyanýn neresinde yaþarsa yaþasýn, bilcümle Kürdün siyasal ve demokratik kâbesidir. Diyarbakýr üzerinden böyle bir demokrasi kalesi var olduðunu dünya âleme duyurmaya, anlatmaya çalýþan demokratlarýn da yüz aðarýdýr Diyarbakýr."
Eðer bir þehir üzerinde diðer bütün etkenlerden öte, siyaseten bunca duruluyorsa, siyasetin etkili, etkisiz bütün aksesuarlarý, aktörleri kullanýlarak þehir zorba muktedirlerce ele geçirilmek isteniyorsa; þehrin doðal mecrasý üzerinden kendine uygun akýþlar yaratmasý, kendi muhalefetini kendi içinde üretmesinden daha doðal bir durum olamaz.
Hele hele adý geçen þehir, sýradan bir þehir olmayýp adeta iktidar olmanýn üzerinde muhasebesinin yapýldýðý, bölge üzerinde etki gücü ve belirleyiciliði hayli yüksek bir þehirse bu daha anlaþýlýr oluyor.
Diyarbakýr'ýn binlerce yýl evvelinden adýnýn "kurtulmuþ" anlamýna gelen "Omid-Amid" olduðu yýllardan bu yana bu hep böyle olmuþtur. Tarihe adýný ve yaptýklarýný býrakmak isteyenler, þehri adeta isimleriyle anmak istemiþlerdir.
Bu Milat öncesi 40'lý yýllarda Birinci Dikran Krallýðýný kurup þehre "Dikranagerd-Tigranagerd" adýný koyan kral döneminde de, Bekir Bin Vail adýna izafeten "Dîyarbekr" adý konulan dönemde de böyle olmuþtur.
1920'li yýllarla birlikte cumhuriyet, Türklüðü ve bakýr tenli insanlarýn diyarý mana ve ehemmiyetini pekiþtirmek için olsa gerek "Diyarbakýr"ý uygun bulmuþ.
Kürtler ise Med atalarýna izafeten "Amed" ismini yakýþýr bulmuþlar.
Asur Kralý Adad Nirari'den kalma kýlýcýn kabzasýna nakþedilmiþ Amid isminden bu yana isimler deðiþmiþ, ama kýlýcýn kabzasýndan damlayan kan kesilmemiþ. Topraðý sulamýþ durmuþ. Kanla sulanan topraðýn hak talepkârlýðý her daim gündemde olmuþ.
Bütün bir cumhuriyetin seksen küsur senesinin çoðunu sýkýyönetimler, tek partiler, olaðanüstü haller gibi baskýcý zulümkârlýklar altýnda yaþayan Diyarbakýr ve hinterlandý, hesaplaþmanýn da yüzleþmenin de adeta arenasý olmuþ. Bu sebeple cumhuriyetin erk sahibi bütün egemenleri sürekli Diyarbakýr üzerinden etkili kelamlarýný söyleyegelmiþler. Ve hep Diyarbakýr'ý özellikle istediklerini beyan etmiþler. Ama Diyarbakýr; "Harcý, acýyla, kanla, zulümle, kinle" ve elbette dirençle karýlmýþ þehir hep direnmiþ.
Egemenlere karþý direncin nirengi noktasý, mihenk taþý olmuþ. Zaptetmek isteyenlere "nanik yapmýþ", sürprizlerini paylaþmýþ bir þehir.
Bu sebeple Diyarbakýr'ý anlamak sahiden zordur.
Diyarbakýr'ýn ruhuna nüfuz etmek gerek.
Daha dün son bir cümle ile "sizce Diyarbakýr nasýl anlatýlýr?" diye soranlara: "Diyarbakýr anlatýlmaz ve yazýlmaz! Ne anlatýlýr ve yazýlýrsa bir eksik kalýr. Ancak yaþanýr" demem bundandý.
Bu noktadan baktýðýmýzda Diyarbakýr üzerinde odaklaþarak sesini dünyaya duyurmaya çalýþan Kürt siyasetinin 14 Temmuz 2012 tarihi itibariyle devletçe izin verilmeyen Barýþ ve Demokrasi Partisi'nin (BDP) "Özgürlük Ýçin Demokratik Direniþ" Mitingi sýrasýnda yaþananlar aslýnda þehrin ve halkýn, yani Diyarbakýr'ýn ve Kürt Halkýnýn tarih boyunca yapageldiklerinin tipik bir tekrarýdýr.
Diyarbakýr "Alternatif Muhalif Metropol" bir þehirdir. Baþkalarýnýn izinden yürüyen deðil, kendi izleðini yaratan bir þehirdir. Dünyanýn neresinde yaþarsa yaþasýn, bilcümle Kürdün siyasal ve demokratik kâbesidir. Diyarbakýr üzerinden böyle bir demokrasi kalesi var olduðunu dünya âleme duyurmaya / anlatmaya çalýþan demokratlarýn da yüz aðarýdýr Diyarbakýr.
Bütün bu açýlardan izin verilmemesine raðmen Kürt siyasetinin en üst temsiliyetinin ispatý vücuduyla 14 Temmuz 2012 günü Diyarbakýr Ýstasyon Meydanýnda gaza, toza, beze ve boyaya karþý, "silahsýz-külahsýz" Kürdün demokratik direniþ hakkýný kullanmasý gerçek manada bir hakkýn dünya âleme ayan beyanýdýr.
Peki, bu hak dile getirilirken cumhuriyetin koyduðu ad'a adeta bir tavýr alýþ olan Amed adý neyin simgesidir?
Evet, Amed adý yeni bir dilin ve varoluþun ötekileþtirmeye raðmen hep varolan dile gelen adýdýr.
O halde yazýnýn baþlýðýndaki "midir" artýk gereksizdir.
Yani ez cümle Diyarbakýr Amed'dir...
Þeyhmus DÝKEN
21.07.2012
