Haw'layanlar da taraftýr!
01 Þubat 2014 00:30 / 1468 kez okundu!
Kemal Varol Haw romanýyla, Kürdistan’da yürütülen kirli savaþýn acýmasýzlýðýnýn sadece insaný deðil, bütün canlýlarý, doðayý da nasýl tahrip ettiðini, yok ettiðini edebiyatýn güzüyle okura sunmuþ.
1980’lerden bu yana Türkiye Kürdistaný’nda eþit koþullarda olmayan bir savaþ hüküm sürüyor. Bir yanda devlet var. Bütün gücüyle adeta bir baþka ülkenin ordularýna karþý savaþýyormuþçasýna askeri, politik, finansal, toplumsal, medyatik vs bütün yöntemleri kullanarak. Öte yanda ise sahiden bir avuç gerilla gücüyle silahlý politik Kürt siyaseti.
Elbette bu eþit ve adil olmayan koþullarda yürütülen þiddet dozu hayli yüksek ve bedelleri çok aðýr ödenen savaþýn, en büyük maðdurlarý sivil halk oldu.
Milyonlarla tarif edilen insan, yerinden yurdundan zorunlu göçe mecbur kaldý. Kýrsal coðrafyadaki verimli topraklarý çorak “daðyurdu” oldu. Topraklarý, iþgalci kimi para-militer güçlerin (korucu ve benzeri) yasadýþý kullaným alanlarýna dönüþtü.
Kayýplar, faili meçhuller, aleni infazlar, onlarca yýldýr tutsak tutulan mahpuslar ve milyon dolarlarla telaffuz edilen ülke kaynaklarý.
Bugün biri çýkýp da otuz küsur yýlýn insana deðen çetelesini çýkarmaya yeltense bu savaþ halini yaþamamýþ birinin hayal gücünün sýnýrlarýnýn hayli zorlandýðý bir film senaryosundan söz edildiðini zannedebilir.
Hani çok bilinen bir anlatýdýr. Adamýn biri Diyarbekir Adliyesinin duvarý dibinde daktilosunun önünde dilekçe yazmayý bekleyen þahsa yanaþýr ve savcýya bir dilekçe yazdýrmak istediðini söyler. Dilekçeci talep edene sorar; ne yazayým, derdin nedir, diye. Vatandaþ anlatýr, “köyüm boþaltýldý, evim yakýldý, yýkýldý. Zar zor ailemle þehre bir göz eve sýðýndýk. Çocuklarým periþan halde” diye.
Arzuhalci yazar dilekçesini. Sonra da usul gereði yüksek sesle okur. Okumasý bittiðinde vatandaþýn aðladýðýný görür. Niye aðlýyorsun, diye sorduðunda, yanýt ironiktir. “Ben aðlamayým da kimler aðlasýn. Bunca iþ benim baþýma gelmiþ meðerse!”
Ýnsana dair felaket, telefat bu da!
Daha ötesi ne peki, diye sorulabilir.
Ýþte sanýrým bu sorunun cevabý epey uðraþarak köpekler üzerinden savaþýn edebiyatýný yazan Haw romanýyla Kemal Varol’un kitabýnda.
Haw, Kemal Varol’un Jar kitabýndan sonra ikinci romaný. Mikasa adýnda Arkanya’lý bir köpeðin gündelik hayat içinde sýradan bir sokak köpeði iken, savaþýn tarafý Kürt partisinin kapýsýnda bekleyen Melsa adýndaki diþi bir köpeðe olan aþký ve sonrasýnda zaman zaman arka planýnda, kimi kez de fiili olarak savaþýn içinde hatta tarafýnda olunan hikâyenin bizatihi kendisini anlatýyor.
Jitem, Korucular, faili meçhuller, güpegündüz infazlar, kontralar, Hizbullahçýlar, Gerillalar, sýradan insanlar ve bütün bu insana dair savaþýn içinde köpeklerin konumlanýþý Haw’ýn hikâyesinin omurgasý olmuþ.
1990’lý yýllarýn zor günlerinin panoramasý adeta bir film þeridi gibi akarken Diyarbakýr þehir merkezine yakýn noktada kurulan Köpek Hayvan Barýnaðýndaki yaþam da hikâyeye malzeme olmuþ.
Latin Amerikalý yazar Jose Mouro De Vasconselos’un hayvaný, doðayý insan gibi konuþturarak bir tarz yaratmasýnýn, fiili bir savaþý köpekler üzerinden anlatýsýnýn özgün bir çalýþmasý olmuþ Kemal Varol’un Haw romaný.
Kürdistan’da yürütülen kirli savaþýn acýmasýzlýðýnýn sadece insaný deðil, bütün canlýlarý, doðayý da nasýl tahrip ettiðini, yok ettiðini edebiyatýn güzüyle okura sunmuþ Kemal Varol.
Kemal Varol; kuþakdaþý Murat Uyurkulak gibi, Uyurkulak’ýn Tol ve Har isimlerini koyduðu romanlarýnýn üç harfli tercihine sanki katýlarak edebiyatýnda ýsrara karar vermiþ görünüyor; önce Jar, þimdi de Haw romanlarýyla.
Sanýrým Haw tercihine dair de birkaç kelam etmeli. Türkçe vurguda köpeðin Hav diye ses çýkardýðý bilinir. Bu sebeple daha çok Kürtçe alfabeden tercihli Haw vurgusu uymamýþ gibi. Kürtçe edebiyatta köpek Hawlamaz, eft, eft ediyor denir. Bu sebeple eðer köpek sesi kitaba isim olacak idiyse Hav daha uygun düþerdi.
Ve Varol’un bir baþka tercihi de diþi köpeðin ismi! Melsa, 1990’lý yýllarda Kürtlerin önemli bir yayýnevinin ismiydi. Keþke Kemal Varol köpeðe baþka bir ad seçseydi.
Tabi bütün bu çapaklara raðmen; Varol’un Haw romaný Kürdistan’daki savaþýn farklý bir cephesini köpekler üzerinden anlatmayý denemiþ olmasý açýsýndan okunmaya layýk bir edebi metin ortaya çýkarmýþ.
Þeyhmus DÝKEN
01.02.2014
