Kod adý Dêrsim, 00.00.1938: Ölü!
10 Kasým 2014 18:31 / 2490 kez okundu!
Hay Way Zaman’ý izleyin, mutlu olmayý Türk ýrkýna mensup olmak üzerinden bir okumayla dayatan cumhurluðun neden bugün topyekûn yüzleþilmesi gereken bir yerde durmasý gerektiðini bir kez daha kavrayýn.
Günlerden 29 Ekim 2014, evden çýkmadan þöyle bir göz attýðým televizyon kanallarý cumhuriyet bayramýnýn asker-sivil erkânýnýn geçit törenlerini veriyordu. Birindeki marþ askerdeyken bize öðretilip söyletilen harbiye marþýydý.
“Yýldýrýmlar yaratan bir ýrkýn ahfadýyýz / Tufanlarý gösteren tarihlerin yâdýyýz / Kanla irfanla kurduk biz bu cumhuriyeti / Cehennemler kudursa ölmez nigahbanýyýz.”
Evden çýkýp þehrin ana caddesini kesen kavþaða vardýðýmda askeri araçlarýn tanký topuyla sýralarýný beklediðini gördüm.
Önceki akþamdan aramýþtý Pir Sultan Derneði Baþkaný Cafer Koluman. Þehrin sinemasýnda bir haftadýr oynayan “Hay Way Zaman” filminin bir seansý için yer ayýrtmýþlar. Beni de filmin yapýmcýsý Kazým Gündoðan’ýn telefonla isteði üzerine davet ediyorlardý.
Daha önce “Dersim’in Kayýp Kýzlarý” kitabý ve belgeselinden bildiðim Kazým ve Nezahat Gündoðan çifti bu kez bir kurgu belgeselle Dêrsim’in yitik yakýn geçmiþ tarihine bir yolculuk yapýyorlardý.
Belgesel çekildiðinde yaþý 75 olan ve Dêrsim Katliamý-Soykýrýmý sonrasý subaylarca evlatlýk olarak alýkonulan yüzlerce kýz çocuðundan biri olan Emoþ Gülver’in anýlarýndan iz sürerek bir mekân, bellek ve tarih okumasý yapmýþ Gündoðanlar…
“Dört Hain var” demiþ eratýna bir komutan! Gülerek anlatýyor eski asker; “Dört hain var hiç unutma; Biri fare, biri kurt, biri domuz, biri Kürt!”
Ýþte o “hain” denilen kavmin bir coðrafyayla birlikte nasýl yokediliþinin küçüçük bir parçasýnýn filmi olmuþ Hay Way Wext, ya da Zaman. Onüçbini katliama, onikibini yolsuz izsiz, yersiz yurtsuz sürgünlüðe ve yitikliðe giden bir büyük felaket Dêrsim Soykýrýmý…
Xarçik, Pêri, Munzur ve dahi diðer Dêrsim çay ve nehirlerinin 1938’de nasýl “Kürt leþi” ve “Kürt kaný” ile kan kýzýl akarak haþrolduðunun insan tanýklýðýnda anlatýsý Hay Way Zaman.
Belgeselin yer yer kurgusallýða, yer yer de hikâyesi olan sinema filmi moduna girdiði ama çýplak gerçekliði hep koruduðu bir film Hay Way Zaman.
Dersim’in kayýp kýzlarý ve Hay Way Zaman ipuçlarý da veriyor. Sanki bu hafýza takibi sürecek gibi!
Öðlen arasý izleyip sinemadan çýktýðýmda tanklar, toplar, askerler “cumhuriyet bayramý” tören geçiþlerini bitirmiþ kýþlalarýna dönmek üzere þehrin asfaltý üzerinden akýp gidiyorlardý.
“Sahiden” dedim kendime “kanla kurulmuþ” ve “tufanlarý gösteren” bir cumhuriyetin neler yaptýðý bugün hafýzayla yeniden vücut buluyor.
Marþ “yýldýrýmlar yaratan bir ýrk”tan söz etse de! Heyhat! O yýldýrýmlardan geriye kalan felaketler, katliamlar ve kýrýmlardan arda kalan bir derin hafýza konuþuyor belgeselde.
Gün boyu “Dersim’in kayýp kýzlarý; iki tutam saç” belgeselinin izinden yürüyen Hay Way Zaman ve Cumhurluðun Bayramýný düþünedurdum. “Neyin bayramýydý ki kutlanan” diye sordum sorumu, orta yere. Taammüden cinayete kurban edilmiþ bir halkýn kýrýmý, yýkýmý, talaný, kaný, katliamý üzerine bina edeilmiþ bir “milli” bayramýn sahibine hayrý olur muydu ki!
Hay Way Zaman’ý mutlaka izleyin. Ýzleyin ki; mutlu olmayý Türk ýrkýna mensup olmak üzerinden bir okumayla dayatan cumhurluðun neden bugün topyekûn yüzleþilmesi gereken bir yerde durmasý gerektiðini bir kez daha öðrenin, kavrayýn ve hafýzanýzýn en derin yerine nakþedin…
Þeyhmus DÝKEN
01.11.2014, Diyarbekir
