Þark cephesinde deðiþ(mey)en!

Þeyhmus DÝKEN

Tüm Yazýlarý

Ýnsan haklarý alanýnda, anadilinin kullanýmýnda, siyasal temsiliyette, örgütlenme ve basýn özgürlüðü alanýnda büyük maðduriyetler yaþayan Kürt coðrafyasýnýn ekonomi, istihdam, yatýrým, teþvikler ve kredi kullanýmýnda da benzer maðduriyetleri yaþadýðýný DÝTAM raporundan öðrenmek sürpriz olmadý.

"Kürdilihicazkâr Metinler" Ýlk kitabýmýn yayýnlanýþý üzerinden onbeþ yýl geçmiþ. 1997 yýlý Kasýmýnda yayýnlanmýþ 22 günde baskýsý tükenmiþ yayýncý bir daha da basmamýþtý. Aðýrlýklý olarak Diyarbakýr'ýn ve bölgenin ekonomisi üzerinden kalkýn(ama)ma dinamikleri, yoksulluk ve yoksunluk politikalarý üzerine metinlerden oluþan bir kitaptý. Cumhuriyet hükümetlerinin bölgeye "on veriyoruz ama karþýlýðýnda bir alamýyoruz" tezlerini, devletin kurumsal kaynaklarýna dayanarak doðru olmadýðýný vurgulayan metinlerdi. Mesela üç ayrý metin halinde bankacýlýk politikalarýnýn tartýþýldýðý yazýlarýn baþlýðý "Bölücü Bankalar- Bir Bölen Var 1-2-3" idi.

Kýsa adý DÝTAM olan Dicle Toplumsal Araþtýrmalar Merkezi, 13 Aralýk 2012 tarihinde "Yerel ve Bölgesel Kalkýnmada Teþvik ve Kredilerin Etkisi: Diyarbakýr Örneði" baþlýðýyla adeta bir yýlsonu ve önceki yýllar toparlamasý þeklinde bir rapor kitap yayýnlandý.

Mazisi yüz yýl evveline dayanan ve gerekçesi "bölgelerarasý geliþmiþlik farklarýnýn giderilmesi" amaçlý olduðu dillendirilen ve hemen her cumhuriyet hükümetinin de politikasý olan cumhuriyet boyunca 18 teþvik politikasýnýn da savýnýn gerçek anlamda birer "hikâye" olduðunun yeni bin yýldaki vurgusu olmuþ araþtýrma raporu.

Bankalar, ihtiyaç sahibi iþletmeci ve yatýrýmcýlardan aldýklarý gayrýmenkul ipotek rakamýnýn çok ama çok altýnda (üçte bir, kimi kez de beþte bir oranýnda) kredileri binbir zorlukla veriyorlar. Ýstanbul merkez olmak kaydýyla banka kredilerinin yüzde 43 gibi aslan payý Marmara Bölgesine gidiyor. Kürt coðrafyasý ise yüzde üç'le yetinmek durumunda kalýyor. Ýl bazýnda kredi kullanmada bölge illeri en sonlarda, Diyarbakýr 70. sýrada. Araþtýrma raporundaki ankete katýlan 40 bankacýnýn yüzde 46'sýnýn bölgeye yönelik olarak kredi daðýtýmýnda "bölgesel ayrýmcýlýk" yapýldýðýnýn altýný çizmeleri vahim bir duruma delalet etmekte ve bankalarýn "bölücülük" yapmaktaki ýsrarýný hâla koruduðunu bir kez daha belgelemekte.

Amerika Birleþik Devletleri ve Avrupa Birliði ülkelerinde bölgelerarasý geliþmiþlik/geliþmemiþlik farkýnýn iki kat dolayýnda olmasýna karþýn; Türkiye'de bu farkýn özellikle Kürt coðrafyasý dikkate alýndýðýnda beþ kata kadar çýkabildiði yine çalýþmanýn veri sonuçlarýndan. Fark, iller bazýnda ele alýndýðýnda örneðin doðudaki Muþ ile batýdaki Ýstanbul arasýnda onbir kat, Ankara ve Ýstanbul'un ilçeleri ile Van'ýn ilçeleri arasýnda bu fark 100 katýna kadar çýkabilmektedir.

Teþviklerde ise durumun vahameti bütün teþvik raporlarýna raðmen çarpýcý; her onbin kiþiye düþen teþvik belgesi ve istihdam kapasitesi bakýmýndan "þarkýn Paris'i" olarak varsayýlan Diyarbakýr, Türkiye iller sýralamasýnda 67.sýrada, yatýrým tutarlarý bakýmýndan da yine iller sýralamasýnda 76. sýrada.

DÝTAM bir düþünce kuruluþu. Daha önce de saðlýk alanýnda gündelik hayatta dilin, Kürtçenin kullanýmýnýn yaratacaðý rahatlýk üzerine parmak basan bir çalýþma yapmýþtý. Bu kez de banka kredileri ve teþvikler üzerinden bölgenin "iþ dünyasý"nýn açmazlarýna verili durumu masaya yatýrarak toplumsal sorumluluk örneði gösteriyor. DÝTAM, Diyarbakýr Ticaret ve Sanayi Odasý'na kayýtlý beþ ve üzeri insan çalýþtýran 300 küçük ve orta ölçekli iþletme ile þehirdeki kýrk banka ile yapýlan görüþmelerin verileriyle kamuoyunu yüzleþtiriyor.

Sonuç olarak insan haklarý alanýnda, anadilinin kullanýmýnda, siyasal temsiliyette, örgütlenme ve basýn özgürlüðü alanýnda büyük maðduriyetler yaþayan Kürt coðrafyasýnýn ekonomi, istihdam, yatýrým, teþvikler ve kredi kullanýmýnda da benzer maðduriyetleri yaþadýðýný DÝTAM raporundan öðrenmek sürpriz olmadý.


Þeyhmus DÝKEN

15.12.2012

Arkadaþýna Gönder Yazdýr

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:

0